بیست‌ودو سال از شهادت احمدشاه مسعود، قهرمان ملی افغانستان می‌گذرد. نام و کارنامه‌ی او هنوز هم محبوب همگان است. در این میان، اصولی را که او برای آزادی‌خواهی و تامین عدالت ترسیم کرده چقدر دنبال شد و آیا این اصول باعث آزادی فردا نیز می‌شود؟ پرسش‌هایی است که خبرگزاری مقاومت در گفت‌وگویی با محمد علم ایزدیار، معاون پیشین مجلس سنای افغانستان مطرح کرده که اینک می‌خوانید:
خبرگزاری مقاومت: سال‌روز قهرمان ملی کشور از چه جایگاهی در تاریخ سیاسی افغانستان برخوردار است؟
ایزدیار: ۱۸ سنبله سال‌روز شهادت احمدشاه مسعود را از دو منظر می‌توانیم به بررسی بگیریم: اول این که یک روز سیاه است و مصیبت درد را به مردم افغانستان آورده‌است و این روز برای آزادی اندیشه‌ها و عدالت‌خواهان روزی دردانگیز و فراموش ناشدنی‌است. روز غروب ستاره‌ی جهاد و مقاومت مردم افغانستان است. در این روز آرزوهای مردمان کشور ما به یاس مبدل شد چون همه امیدها برای آزادی و عدالت به این شخصیت گره خورده بود. در چنین شرایطی دشمن او را بزرگ‌ترین دردسر خود می‌پنداشت و با تمام قوت و توان کوشش کرد تا او را از میان بردارد که با دریغ چنین شد و این یک ضایعه بزرگ برای مردم افغانستان به حساب می‌رود.
از نگاه دیگر، شهید مسعود برای ما و مسلمانان و همه آزادی‌خواهان جهان به یک الگو و دانشگاه تبدیل شد. او تاریخ ساخت و راه و رسم مبارزه را برای رهروان خود آموخت. این‌گونه او به یک ارزش تبدیل شد به این دلیل یاد بود از ۱۸ سنبله و هفته‌ی شهید ارج گذاشتن به شهدا و تجدید میثاق به آرمان‌ها و اهداف آن‌هاست.
خبرگزاری مقاومت: پیام کارنامه‌ی مبارزاتی شهید احمدشاه مسعود برای امروز چیست؟
ایزدیار: روایتی که شهید احمدشاه مسعود به آن مبارزه می‌کرد، آزادی و استقلال افغانستان بود، چون در آن مقطع زمانی سرزمین ما در معرض اشغال شوروی قرار داشت و مسعود ۱۴ سال برای آزادی، تامین عدالت جمعی و نظام معتدل اسلامی و برخاسته از رضایت و رای مردم مبارزه کرد. ارزش‌هایی که شهید مسعود برای تامین و تحقق آن‌ها مبارزه می‌کرد نه تنها در افغانستان بلکه در جامعه‌ی بشری از اهمیت خاصی برخوردار است. مبارزه‌ی شهید احمدشاه مسعود، زنجیر استعمار را در بسیاری از کشورها شکست و به آن‌ها آزادی را به ارمغان آورد. نفع مبارزه‌ی آزادی‌بخش شهید احمدشاه مسعود برای همه جهان رسید و جهان را از پیامدها و خطرهای استعمار و تروریسم نجات داد
خبرگزاری مقاومت: جناب ایزدیار! اصول شهید احمدشاه مسعود برای مبارزه چه بود؟ در ضمن لطفاً بگویید که پس از شهادت قهرمان ملی کشور در حکومت‌داری بیست ساله به چه میزان از این اصول عملی شد؟
ایزدیار: گاهی که به این مسئله مهم پرداخته شود، شماری از دوستان می‌رنجند و فکر می‌کنند که پرداختن به این مسئله تخریب آنان و همه رهروان راه شهید احمدشاه مسعود است. عده‌یی که پس از شهید احمدشاه مسعود رهبری و بزرگی را گرفتند، حرف یاران مسعود و مردم را کم شنیدند و امروز که مورد انتقاد قرار می‌گیرند، واکنش نشان می‌دهند و به نحوی از خود دفاع می‌کنند و تبلیغ می‌کنند که گویا تخریب می‌شوند، در حالی‌که این یک واقعیت انکارناپذیر است.
گذشته از آنچه خدمت‌تان عرض کردم، دو عامل دیگر نیز سبب شد تا آرمان‌ها و اصولی که شهید مسعود به آن مبارزه کرد پس از او جامه عمل نپوشد. عامل نخست تغییر اوضاع و شرایط بود که متاسفانه اکابر سیاسی افغانستان مارا همکاری همه‌جانبه نکردند و ما نتوانستیم از این فرصت به حکومت‌داری، ثبات و پیشرفت افغانستان استفاده کنیم. در این برهه، آمریکایی‌ها هم افغانستان را از زاویه دید پاکستان نگاه کردند، زعامت و سرنوشت کشور را به دست کسانی دادند که آن‌ها از اوضاع کشور فهم و درک درست نداشتند و باورمند به ارزش‌های کشوری نبودند و سیاست‌های قومی و سلیقه‌یی خود را تطبیق کردند.
عامل دوم، استراتژی‌یی که شهید احمدشاه مسعود داشت و برنامه‌یی را که روی دست گرفته بود، متاسفانه یارانش به دلیل شیفتگی به قدرت و ثروت، دیگر در آن خط قرار نگرفتند و مسیر او را نپیمودند که این یک واقعیت تلخ تاریخی است که از موافقت‌نامه‌ی بن شروع شد تا امروز ادامه دارد. واقعیت امر این بود که اگر ما در خط شهید احمدشاه مسعود قرار می‌گرفتیم و راه او را درست ادامه می‌دادیم هرگز به این سرنوشت مواجه نمی‌شدیم. در کوتاهی پس از شهادت احمدشاه مسعود چند شخصیت مقصر هستند که طرف معامله با دنیا و سیاسیون داخلی بودند و درست نتوانستند راه و اصول شهید مسعود را تعقیب کنند و این ملامتی و ضعفی است که باید پذیرفته شود.
خبرگزاری مقاومت: شما به عنوان کسی که در مقاومت نخست هم حضور فعال داشتید. تفاوت‌ها و شباهت‌های مقاومت اول و دوم را در چه می‌بینید؟
ایزدیار: شباهت‌های مقاومت اول با دوم در شکل و ماهیت دشمن است که در نوعیت دشمن تفاوت وجود ندارد. در مقاومت اول هم جنگ در برابر تروریسم بود و هدف مقاومت دوم نیز ایستادگی در برابر تروریسم است. شباهت دیگر در اعتماد مردم است که آن‌زمان بالای شهید احمدشاه مسعود اعتماد کردند و در مقاومت دوم بالای احمد مسعود.
تفاوت مقاومت اول با دوم در این است که در آن زمان یک دولت به ریاست شهید استاد برهان‌الدین ربانی وجود داشت و از طرف جامعه‌ی جهانی به رسمیت شناخته شده بود و هم‌چنان از وجود حضور دو رهبر داهی و کار کشته در بخش سیاسی و نظامی برخوردار بودیم که حالا این دو قدرت را نداریم. تفاوت دیگر این است که در آن زمان جغرافیا در اختیار مقاومت‌گران بود و باورمندی مقاومت پس از ایستادگی شهید احمدشاه مسعود در وجود بسیاری از رهبران و شخصیت‌ها ظاهر شد و آن‌ها در زادگاه‌شان رفتند و به مبارزه پرداختند. هم‌چنان در این مقاومت از حمایت و تسلیحات لازم برخوردار نیستیم، ما انگیره‌ی مبارزه و ایستادگی نسبت به گذشته را قابل ملاحظه می‌دانیم که نیاز به مدیریت خوب دارد. مردم از ظلم، تبعیض و رفتار خشونت‌آمیز گروه طالبان به ستوه آمده اند و آماده‌ی هرگونه مبارزه در برابر این گروه هستند، اما این انگیزه نیاز به انسجام و سمت‌وسو دادن دارد. جبهه‌ی مقاومت ملی افغانستان به رهبری احمد مسعود به امید و به عنوان یک تکیه‌گاه مردم مبارزه را آغاز کرد که امروز این ایستادگی در میان اقشار جامعه جایگاه ویژه دارد.
خبرگزاری مقاومت: ممنون از فرصتی که برای ما دادید.
ایزدیار: ممنون از شما هم.
