به نقل از خبرگزاری مقاومت: استاد واصف باختری ادبیات شناس، شاعر و نویسنده کم نظیر کشور که در حوزه شعر، سیاست و فلسفه آثار فروانی دارد. او برای زنده نگهداشتن و غنامندی زبان سترگ و پهناور فارسی تلاش‌های بی‌شائبه‌ی را انجام داده است. او هم‌چنان عالی‌ترین و بی‌نظیرترین نثر را در کنار آثارسیاسی، فلسفی و شعری از خود به جا گذاشته بسیاری از شاعران معاصر و نویسندگان عصر حاضر مدیون رهنمایی‌ها، دست‌گیری‌ها و تراوش‌های ذهنی و فکری استاد واصف باختری هستند. هم‌قطاران واصف باختری او را شهسوار شعر معاصر افغانستان می‌خوانند که از استاد واصف باختری ده‌ها آثار مانند: آفتاب نمی‌میرد، از معیاد تا هرگز، از این آینه بشکسته باریخ، تا شهر پنج ضلعی آزاد، دیباچه در فرجام، در استوای فصل شکستن، مویه‌های اسفندیار گمشده و دروازه‌های بسته تقویم.
این شاعر فهیم و نویسنده شهیر کشور در ۳۱ سرطان سال۱۴۰۲ به لقا حق پیوست. در مورد ویژه‌گی های شعری او اینکه چه تاثیر بر شعر و شاعران بعد از خودش دارد، با دکتر شمس الحق آریانفر نویسنده کشور گفتگو کردیم.
خبرگزاری مقاومت: تشکر از شما داکتر صاحب که وقت گذاشتید به این مصاحبه. از آن‌جاکه شما با استاد واصف باختری شناخت نزدیک داشتید، اولین پرسش مان این است که شناخت تان از استاد واصف باختری چیست؟ معرفی مختصری اگر داشته باشید!
دکتر آریانفر: استاد محمد شاه واصف باختری شهسوار شعر معاصر افغانستان متولد سال ۱۳۲۱ خورشیدی شهر مزار شریف است. او دوره کارشناسی را در رشته زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه کابل و ادامه تحصیلاتش را در رشته آموزش و پرورش در ایالات متحده امریکا به پایان رساند برعلاوه کار در نهادهای دولتی، عضو افتخاری انجمن نویسندگان افغانستان نیز بود.
در حقیقت استاد واصف باختری یکی از برترین‌های روزگار خود بود که می‌توان گفت در کار و تاثیر گذاری اش کم نظیر است. استاد مسلط به زبان‌های عربی و انگلیسی نیز بود، از آن‌جای که پدر ایشان عالم دین بود و او مسایل دینی نیز را خیلی می‌دانست، استاد اشعار زیادی را از انگلیسی به فارسی ترجمه کرده که این تلاش استاد درشناخت فرهنگ بیرونی نقش عمده و اساسی را داشته‌است.
خبرگزاری مقاومت: استاد واصف باختری از چه جایگاهی در ادبیات فارسی برخوردار است؟
دکتر آریانفر: بی‌تردید استاد یکی از شاخص‌ها و یکی از بهترین‌ها بوده و است. بدون شک، اگر فرصت‌ها یاری می‌کرد و اگر جامعه ما مجال می‌داد استاد از شمار شخصیت‌های معدود بود که می‌توانست بیشترین و ناب‌ترین آثار را در عرصه شعر، نثر و نقد خلق کند، اما نابسامانی‌های زندگی و ناهنجاری‌های جامعه و زندانی شدن خود استاد واصف باختری از سوی خلقی‌ها و پرچمی‌ها به اتهام عضویت در شعله جاوید زیر فشار قرار می‌دادند.
استاد باختری و رهنورد زریاب از جمله کسانی هستند که از تصادف در میان هزاران انسان که زیر شکنجه کمونست‌ها زنده به در آمدند و بعدا فشار زندگی مجال نداد تا استاد آفریده‌های بیشتر و تولید وافرتر داشته باشد.
خبرگزاری مقاومت: حضور استاد باختری چه تاثیری به شعر و شاعران بعد از خودش داشت؟
دکتر آریانفر: بدون شک باختری تاثیرگذاری قابل حساب بالای شاعران و فرهنگیان داشت و سبب شد تا یک نسلی از شاعران نخبه تربیه و به جامعه تقدیم شوند. او همه شاعران را تشویق می‌کرد، اما از میان شاعران قهار عاصی و سمیع حامد را بیشتر توجه داشت و از این ناحیه مورد انتقاد زیادی هم قرار می‌گرفت. استاد باختری، سمیع حامد را که تازه از بلخ به کابل آمده بود و نوجوانی بیش نبود و در میان شاعران نیز شناخت نداشت، برایش فرصت داد تا در محافل شعر، خلاقیت‌هایش را بازتاب دهد و زمینه رشد و بالندگی او را مساعد کرد و هم‌چنان قهارعاصی را نیز مورد حمایت قرار داد و او را شاعر طبیعی و می‌گفت که طبع فروانی دارد، بسیاری‌ها می‌گفتند که استاد باختری از عاصی جانبداری می‌کند و او را به گونه اغراق آمیز تشویق می‌کند. زمانی که عاصی شهید شد، در روز چهلم او از استاد خواهش کردیم که سخن بگوید، استاد گفت که من تمام حرف‌هایم را در زندگی او گفته ام.
پیشبینی استاد باختری از قهارعاصی خیلی دقیق و موجه بود و واقعا قهارعاصی شاعر والا و مستعد بود که بعدها همه شاعران و نویسنده‌گان به بزرگی و به درایت عاصی معتقد شدند.
هم‌چنان استاد واصف باختری در قمست شناخت استعدادها و شاعران طبیعی از درایت عالی برخوردار بود و استعدادهایی را از دوران ظهورشان درک می‌کرد و مورد حمایت و تشویق قرار می‌داد.
خبرگزاری مقاومت: تا جایی که از منابع می خوانیم استاد باختری در عرصه‌های روزنامه نگاری دهه شصت نیزفعالیت داشته است، تاثیرگذاری ایشان را در ادبیات مطبوعاتی کشور چگونه می‌بینید؟
دکتر آریانفر: استاد باختری در سال ۱۳۶۰ مدیر مسئول نشریه «ژوندن» بود، اما پس از آن به صورت رسمی در کدام مرجع رسانه‌ی کار نکرد و نوشته‌های او در نشریه‌های شعله جاوید به نشر می‌رسید. بی‌تردید که آثار سیاسی و فلسفی استاد در زمینه غنی سازی فرهنگ و ادبیات مطبوعاتی نقش فوق العاده داشت و او نثر برتر و ناب را ارایه می‌کرد که نیاز مطبوعات وقت بود.
خبرگزاری مقاومت: نسل پسا باختری چرا مدیون کارکردهای او است؟
دکتر آریانفر: خب نسل پسا باختری چرا مدیون تلاش و کار کرد او نباشند؟ اگر نسل پسا باختری مدیون کارکردهای استاد نباشند یک نوع ناسپاسی است، باختری تمام زندگیش را وقف زبان فارسی و غنی سازی این زبان سترگ و این ادبیات پهناور کرد. استاد باختری به شاعران قبل از خودش به مراتب حرمت داشت و از آثار آنها به خوبی پاسداری می‌کرد وصدها اشعار آنها را حفظ داشت.
خبرگزاری مقاومت: استاد باختری در میان درگیری‌های چپ و راست زیسته است و از محبوبیت خاصی در میان این دو ایدولوژی برخوردار است، راز این محبوبیت را در چه میبنید؟
دکتر آریانفر: استاد واصف باختری در دوره‌ی جوان اش عضویت شعله جاوید را داشت و بعدا با نوشتن نامه‌ای به این جریان و رسماً این خط و راه را ترک کرد، چون استاد به این باور رسیده بود که دیگر این ایدیولوژی قادر به اقناع مردم و جامعه نیست، من شخصا دیگر با این جریان قناعتم فراهم نمی‌شود.
ولی متارکه استاد با این جریان به معنی قطع روابط و دشمنی با پیروان اندیشه شعله‌ی جاوید نبود، با آنها هم روابط نیک داشت و هم‌چنان بعد از آن به هیچ جریان وابسته نبود و با همه یکسان و روابط دوستانه داشت.
خبرگزاری مقاومت: مسئولیت نسل امروز در قبال آثار استاد باختری چه است؟
دکتر آریانفر: نسل پسا باختری باید از بزرگان و فرهنگیان خود پاسداری کنند. پاسداری از باختری پاسداری از فرهنگ و ادبیات زبان پهناور فارسی است. باختری و شخصیت‌هایی، شخصیت‌های بودند که قربانی زبان و فرهنگ فارسی شدند. باختری ازهم‌قطاران نجیب و کارمل بوده و در عرصه فهم سیاست به مراتب از آنها پیشتاز، مستعد و برتر بود و آنها به اریکه قدرت رسیدن ولی باختری راه روشنگری را پیش گرفت و سوخت تا زبان فارسی را زنده نگه بدارد و از این لحاظ رسالت نسل پسا باختری است که از او و آثارش به خوبی پاسداری کنند.
