فشرده‌ی کتاب هنر دور نگری؛ برنامه ریزی برای آینده در دنیای با عدم قطعیت

نویسنده کتاب: پیتر شوارتز
مترجم: عزیز(مهدی) علیزاده

آینده پژوهی
آینده پژوهی بعد از جنگ دوم جهانی پا به عرصه نهاد. برای اولین بار ایالات متحده امریکا در عرصه‌ی نظامی از این دانش کار گرفت و بوسیله آن اقدامات احتمالی دشمن خود را پیشبینی کرد، این در حالی است، که دنیا قابل پیشبینی صد در صد نیست، آن‌چه که می‌توان پیش بینی کرد، آینده‌هاست یعنی چندین آینده و به زبان فرنگی چندین سناریو، آن چه تا هنوز در جهان حاکمیت می‌کند، عدم قطعیت است. در چنین وضعیتی تنها می‌توانیم، با چندین آینده روبرو باشیم و برای هریکی از آن‌ها آمادکی لازم اتخاذ بداریم.
تغکر آینده پژوهی یک هنر است، نه یک علم ولی مراحل اساسی آن در کار و کسب کوچک و مسایل کلان یک‌سان است و یک آینده پژوه می‌باید متوجه این اثر بوده باشد. آینده‌ها را پیشبینی کنید، و واکنش تان را در برابر هر یک از آینده‌ها تمرین نمائید.
آینده پژوهی در فطرت انسان‌ها وجود دارد، و همگان می‌خواهند نسبت به اتفاقات آینده بدانند، این امر با یک سلسله پیشبینی‌ها همراه می‌باشد. دلبستگی نسبت به آینده است که پیامبران از آینده می‌گویند، دانشمندان آینده‌ی جهانی را پیشبینی می‌کنند و طرح‌هایی ارائه می‌دارند، سیاستمداران با طرح‌های آینده‌نگرانه‌ی شان به میدان‌های مبارزاتی گام می نهند، تنها اشخاص معتاد اند که هیچ تصوری از فردا ندارند، این سخن بدین معناست که آینده نگری جز فطرت سالم هر انسانی است.
برای آینده پژوهی مهم است که هر کسی ساختار ذهنی خود را بشناسد، در امور روزانه زیر تاثیرکدام فرهنگ حاکم عمل می‌دارد، به گونه‌ی با سانسور عمل می‌دارد، لذا با چنین روشی رفتن به میدان آینده پژوهی مفید نیست. باید نخست ساختار ذهنی خود را شناخت، تا سبک تحلیل و ارزیابی شخص بدرستی شناخته آید، بدین منظور پل والری پیشنهاد می‌دارد، پس از برخاستن از رخت خواب، بی مقدمه روی صفحه کاغذ چیزی بنویسید و این کار را برای چندین روز تکرار نماید. هنگام جمع‌بندی این نوشته‌ها روشن می‌شود، که ذهن شما به چه چیزهایی تمایل دارد و قضایا را چگونه بدون سانسور می‌بیند؟
منابع آینده پژوهی
آینده پژوهی بر پایه‌ی ایده‌های جدید استوار است، و این ایده‌های جدید از منابع زیر بدست آمده می‌تواند:

۱.علم و فناوری. پیشرفت‌های علمی و تخنیکی در شکل‌دهی آینده نقش اساسی دارند، و آینده پژوه نباید از آن غافل باشد.
۲.حوادث شکل دهنده به ادراک. مانند الودگی محیط زیست، فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، وارد شدن تلویزیون و یا تلفن همراه در زندگی مردم.
۳.موسیقی و ورزش. از این پنجره می‌‌توان سبک زندگی آینده را پیشبینی کرد. موسیقی تنها آهنگ‌های عشقی نیست، آهنگ‌های متعلق به خشم و عصبانیت شامل آن می‌شود. مانند: رپ
۴.حاشیه‌ها. بیشتر اوقات ایده‌های جدید در حاشیه‌ی رویدادها، شهرها قرار دارد. حاشیه‌های اجتماعی در موارد زیادی زادگاه خلاقیت و نو آوری می‌باشد.
۵.منابع بیرون از حوزه تخصص. اوقاتی را برای مطالعه‌ی آثار بیرون از حوزه ی تخصصی تان اختصاص دهید، در آن جا ذهن شما باز می شود، و ایده های تازه ی شکار شما می شود.
۶.فیلتر ها. اخبار و گزارشات را باید به تحلیل و تجریه گرفت، در آن جا نکته های خوبی دستیاب می شود، وجود چنین اداره ای در دستگاه اطلاعاتی تان شما را در شکار ایده های جدید یاری می رساند.
برای این کار داشتن یک دسته دوستان صمیمی که اخبار را بدون سانسور و بی حاشیه بگویند، مفید است.
۷.غوطه ور شدن در دنیای چالش بر انگیز. گاهی در محیط های پر چالش خود را قرار دهید، آن محیط ها را تحلیل کنید، زیرا چیزهای جدید ی به شما می‌آموزد.
۸.حساسیت های شبکه ای. دانش، ثروت است. فناوری جدید، بهره گیری از دانش کسان در گوشه و کنار جهان را آسان کرده است، با تشکیل یک شبکه خود را سیراب کنید.
روش ژاپنی‌ها ثابت کرد، که کناره‌گیری از واقعیت‌ها کمکی به آینده‌ی شما نمی‌کند، باید با مشکلات با عنوان چالش رو در رو به مقابله باید برخاست و تدابیری اتخاذ نمود. زلزله، طوفان نبود مواد معدنی کافی واقعیت های موجود ژاپن است، ژاپنی ها این واقعیت ها را پذیرقتند و برای مقابله با آن دست به تدبیر زدند.
پیشران های جدید
آینده پژوه می‌باید پیشران‌ها را خوب تشخیص دهد، پیشران‌های جدید در عرصه‌ی جهانی شامل موارد زیر می‌شود:
۱.نسل جوان
۲.مهاجرت
۳.فناوری
۴.به هم خوردن صف بندی‌های سیاسی
۵.عمل‌گرایی جهانی بجای ایدیولوژی
۶.جمعیت‌ها
۷.انرژی
۸.محیط زیست
۹.اقتصاد اطلاعاتی جهان

گام‌های توسعه آینده‌ها
گام اول: شناسایی موضوع یا تصمیم اصلی: از درون شروع کنید، نه از بیرون به درون.
گام دوم: فهرستی از عوامل کلیدی که بر موفقیت یا ناکامی تصمیم تان اثر دارد، تهیه بدارید.
گام سوم: فهرستی از روندهای هدایت کننده در محیط کلان ترتیب کنید. و نیرو های پیشران را که در پشت سر نیروهای ظاهری قرار دادند، شناسایی نماید.
گام چهارم: عوامل کلیدی نیروهای پیشران را از دو رهگذر طبقه بندی کنید، از نظر اهمیت و از لحاظ موفقیت.
گام پنجم: در این مرحله سناریو ها یا آینده ها را مشخص کنید، اتفاقات هر یک آن را روشن سازید.
گام ششم: به هر یک از آینده ها جزئیات لازم را بیفزائید، بدین معنی که سناریو ها را فربه سازید، شرح دهید.
گام هفتم: با توجه به موضوع اصلی که در گام اول مشخص شده است، واکنش خود را نسبت به هر یک از آینده ها مشخص سازید.
گام هشتم: دانستن این که کدام یک از آینده ها به واقعیت نزدیک است، بسا ارزنده است.

نکته‌های مفید
۱. از تعداد بیشتر آینده‌ها اجتناب کنید، آینده‌ها را در حد معقول محدود نگهدارید. هر قدر محدودتر باشد، اتخاذ تصمیم در برابر آن‌ها آسان‌تر می شود.
۲. توجه زیادی به نامگذاری آینده ها نمائید، نام گذاری آینده ها با عث خلق مفاهیم قوی تر و بسیج می‌شود.
۳. برای هر آینده (سناریو) یک گروه تشکیل دهید، تا سناریو را تقویت کنند.
۴. از ساده سازی اجتناب کنید، به گونه‌ی مثال: بعضی کسان از میان دو آینده، وسط آن را انتخاب می‌کند، و به آن به قناعت می‌رسند.
۵. آینده‌های خوب باید هم با ورکردنیو هم شگفتی آور باشد.