طرح انتقال طالبان پاکستانی از مناطق مرزی به چه معناست؟
حضور تحریک طالبان پاکستان (تیتیپی) در افغانستان و انجام فعالیتهای هراسافگنانه از سوی این گروه علیه پاکستان یکی از عوامل تنش میان طالبان و این کشور طی نزدیک به دو سال اخیر بوده است. کشوری که طالبان بیشترین درگیری مرزی را با آن داشتهاند، پاکستان بوده است. مقامهای پاکستانی در نوامبر سال گذشته و فبروری سال جاری به کابل سفر کردند و با مقامهای طالبان روی ضرورت سرکوب تیتیپی یا اخراج آن از خاک افغانستان به بحث و گفتوگو پرداختند.
بهتازهگی رانا ثناوالله، وزیر داخله پاکستان، در گفتوگو با صدای امریکا گفته است که طالبان به این کشور وعده دادهاند تا تیتیپی را از مناطق مرزی دور ساخته و به مناطق داخل افغانستان انتقال دهند. ذبیحالله مجاهد، سخنگوی طالبان، با تایید این ادعا گفته است که برای رفع نگرانی پاکستان این طرح روی دست گرفته شده است؛ اما او از مناطق مشخصی که تیتیپی به آنها انتقال داده میشود، ظاهراً نام نبرده است. در واکنش به این خبر، مسوول روابط خارجی جبهه مقاومت ملی افغانستان گفته است که طالبان میخواهند شهرکهایی برای اعضای تیتیپی و خانوادههایشان در ولایات شمالی افغانستان بسازند که این میتواند به بیثباتی در افغانستان و منطقه بیفزاید.
پرسش این است که طالبان چرا و به چه منظوری طرح انتقال تیتیپی از مناطق مرزی را روی دست گرفتهاند؟
۱- طالبان با تیتیپی رفاقت دارند
تقاضای پاکستان از طالبان دو چیز بوده است: سرکوب تیتیپی و یا هم اخراج آن از افغانستان. طوری که دیده میشود، طالبان نه دو راهکار فوق که راه میانه را انتخاب کردهاند: دورساختن تیتیپی از مناطق مرزی. طالبان با این کار میخواهند میان پاکستان و تیتیپی به نحوی جمع زنند و یکی را فدای دیگری نکنند. این نشان میدهد که رفاقت عمیقی میان طالبان و تیتیپی برقرار است. به نظر میرسد دو عامل در این زمینه موثر باشد: یکی این که تیتیپی سالهای طولانی در کنار طالبان علیه امریکا و دولت پیشین افغانستان جنگیده است. دوم این که هر دو گروه به لحاظ ایدئولوژیک هدف واحدی را دنبال میکنند: اقامه امارت اسلامی در افغانستان و پاکستان. مزید بر این، گفته میشود که تیتیپی به رهبر پردهنشین طالبان بیعت کرده است که این میتواند به رابطه میان دو گروه عمق بیشتری ببخشد.
۲– طالبان جهان را اغوا کردند
مهمترین خواست جهان از طالبان مبارزه علیه گروههای تروریستی بوده است که نهتنها از مبارزه خبری نیست، بل فعالیت این گروهها نگرانی جهان بهویژه کشورهای منطقه را دوچندان کرده است. در نشستی که در ۱۶ ثور سال جاری در اسلامآباد میان طالبان، پاکستان و چین برگزار شده بود، مولوی متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان، در سخنرانی خود در اندیشکده مطالعات راهبردی اسلامآباد مدعی شد که نهتنها از خاک افغانستان علیه سایر کشورها استفاده نمیشود، بلکه حتا یک گروه تروریستی در افغانستان حضور ندارد. این در حالی است که گروه بینالمللی بحران در آغاز سال جاری با نشر گزارشی مدعی شد که هسته اصلی تیتیپی در افغانستان است. اما ذبیحالله مجاهد، سخنگوی طالبان، در واکنش به این گزارش گفت که تیتیپی پایگاهی در خاک افغانستان ندارد و گروه بینالمللی بحران بهدنبال تخریب رابطه طالبان و پاکستان است. اما افشای طرح انتقال تیتیپی از مناطق مرزی ثابت کرد که طالبان تا این دم توانستهاند جهان را خوب اغوا کنند. مزید بر این، افشای این طرح و عملیسازی آن نشان میدهد که طالبان مهمترین بند توافقنامه دوحه را که عدم استفاده از خاک افغانستان علیه منافع سایر کشورهاست، نقض کردهاند.
۳- طالبان تسلیم پاکستان شدند
گفته میشود تا این دم ۱۳ مرتبه درگیری مرزی میان طالبان و پاکستان رخ داده است. این درگیریها برای بسیاریها این ذهنیت را خلق کرده بود که گویا طالبان دیگر اسیر دست پاکستان نیستند. چیزی که این ذهنیت را بیشتر تقویت کرد، این بود که طالبان برای تامین رابطه با هند تلاش به خرج دادند و پیشرفتهایی هم در زمینه داشتند. افشای این طرح ثابت کرد که طالبان جسارت پشتکردن به پاکستان را ندارند و بهسان گذشته به اشاره آن کشور میرقصند، حتا در زمینه تامین رابطه با هند. حسن عباس، نویسنده کتاب «بازگشت طالبان»، مدعی شده که مقامهای طالبان برای تامین رابطه با هند در آغاز رضایت پاکستان را حاصل کردند. همچنان از لحن وزیر داخله پاکستان بر میآید که مقامهای این کشور از طالبان راضی به نظر میرسند و تنشهای لفظی و درگیریهای مرزی میان دو طرف بازی موش و پشک بوده است. برای نمونه، موصوف با لحن رضایتمندانه گفت که طالبان برای سرکوب تیتیپی تعهداتی دادهاند، ولی در زمینه ضعیف عمل کردهاند. به این معنا که گامهایی برداشتهاند، اما نه گامی که پاکستان انتظار داشته است. طالبان در حالی تقاضای پاکستان را عملی میکنند که نگرانی سایر کشورهای منطقه در خصوص سرکوب گروههای تروریستی را جدی نگرفتهاند. برای نمونه، ذبیحالله مجاهد در واکنش به ادعای وزیر دفاع روسیه مبنی بر افزایش فعالیت گروههای تروریستی در شمال افغانستان گفت که کشورهای منطقه اجازه ندهند تا تخریبکاران وارد افغانستان شوند.
۴– طالبان شمال را طالبانیزهتر میکنند
طالبان ظاهراً از ذکر مناطقی که تیتیپی را در آن اسکان میدهند پرهیز کردهاند؛ اما به نظر میرسد
برگرفته از 8صبح