سرانجام ریچارد بِنِت، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد برای افغانستان، به پنجشیر رفت و با والی آن ولایت دیدار کرد. پیش از این هم قرار بود او به پنجشیر سفر کند، اما طالبان مانع شده بودند. به گفته رییس اطلاعات و فرهنگ طالبان در پنجشیر، محسن هاشمی، والی طالبان برای پنجشیر، در دیدار با ریچارد بنت گفته است که وضع حقوق بشر در این ولایت در بهترین حالت قرار دارد و هیچ وقت در چند دهه اخیر به خوبی اکنون نبوده است. طبق آن‌چه منابع محلی می‌گویند، ریچارد بنت در این سفر فقط با والی طالبان در پنجشیر ملاقات کرده و با مردم محل نتوانسته دیدار کند. پس از این سفر کوتاه و گذرا، بنت از افغانستان بیرون شده و در اظهاراتی وضعیت حقوق بشر در این کشور را به‌شدت نگران‌کننده خوانده است. قضیه زمانی جالب‌تر می‌شود که توجه کنیم گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد، حتا حاضر نیست از عاملان نقض حقوق بشر در افغانستان به‌صراحت نام ببرد.اهمیت سفر بنت به پنجشیر در این است که در بیشتر از یک سال گذشته، گزارش‌های متواتر و نیز ویدیوهای بسیاری به نشر رسیده که حاکی از نقض حقوق بشر و ارتکاب جنایت علیه بشریت از سوی طالبان به‌صورت مستمر در آن ولایت است. این گزارش‌ها مشعر است که طالبان در این مدت دست به کشتار بی‌رویه غیرنظامیان، تیرباران کردن دسته‌جمعی اسیران جبهه مقاومت، کوچ اجباری ساکنان پنجشیر، شکنجه و زندانی کردن افراد بی‌گناه و تلاشی خانه‌به‌خانه زده‌اند. ریچارد بنت برای این‌که متهم به جانب‌داری از طالبان و بی‌اعتنایی به موارد گسترده نقض حقوق بشر در پنجشیر نشود، مجبور شد به آن ولایت سفر کند، هرچند طالبان رغبتی به این سفر نداشتند و بارها از این کار جلوگیری کردند.پنجشیر یکی از معدود از مناطقی در افغانستان است که هنوز هم افراد مسلح مخالف طالبان در آن، کم‌و‌بیش فعالیت دارند. این افراد را احمد مسعود و امرالله صالح رهبری می‌کنند. در حکومت اول طالبان هم پنجشیر یکی از کم‌شمار مناطق کشور بود که هرگز به دست طالبان نیفتاد و احمدشاه مسعود توانست برای چندین سال با استفاده از موقعیت پنجشیر، طالبان را زمین‌گیر کند. با آن‌که در ماه‌های اخیر، مقاومت‌گران در پنجشیر متحمل شکست‌ها و تلفات سنگین شده‌اند، ولی سخنگویان جبهه مقاومت مدعی‌اند که هنوز هم در بعضی از کوه‌های دور‌افتاده پنجشیر حضور دارند و به طالبان چالش و درد سر خلق می‌کنند. به علت اجازه نیافتن خبرنگاران به فعالیت آزاد در پنجشیر، به‌صورت دقیق تشخیص داده نمی‌شود که این ادعاها چه‌قدر درست است و آیا افراد وابسته به جبهه مقاومت در حال حاضر عملاً درگیر جنگ با طالبان هستند یا خیر.سازمان ملل متحد به‌عنوان یکی از نهادهای مهم بین‌المللی، می‌تواند در وضعیت کنونی افغانستان نقش تعیین‌کننده داشته باشد و صدای مردم این کشور را به گوش جهانیان برساند. آیا این سازمان چنین کاری را انجام خواهد داد؟ از زمان بازگشت طالبان، سازمان ملل دست به عصا راه رفته و با توجه به جنایت‌هایی که طالبان به‌صورت روزانه علیه شهروندان افغانستان مرتکب می‌شوند، واکنش‌های این سازمان متناسب به سطح خشونت‌ها و جنایت‌های این گروه نبوده است. بسیاری از شهروندان افغانستان در حالی که نقش سازمان ملل را در فراهم‌سازی کمک‌های بشردوستانه به مردم این کشور می‌ستایند، از انفعال این سازمان در برابر نقض گسترده حقوق بشر در افغانستان اظهار تعجب می‌کنند و آن را سوال‌برانگیز می‌شمارند.سفر ریچارد بنت به پنجشیر در شرایطی که وی قادر نشد با مردم عادی دیدار کند و از آن‌ها در مورد آن‌چه در آن ولایت جریان دارد بشنود، معنا و مفهومی ندارد. حتا اگر بنت به مردم عادی دسترسی می‌یافت، باز‌هم مردم حاضر نبودند حرف‌های دل خود را با او در میان بگذارند. مردم در پنجشیر در ترس و لرز زنده‌گی می‌کنند؛ چرا که استخبارات طالبان در این ولایت همه چیز را زیر نظر دارد و با قبضه‌ای آهنین حرکات و سکنات ساکنان آن‌جا را دنبال می‌کند و نسبت به هر چیز مشکوکی فوراً واکنش نشان می‌دهد. هیچ عاقلی حاضر نمی‌شود با گزارشگر حقوق بشر سازمان ملل متحد سخنانی را در میان بگذارد که برایش خطر‌آفرین باشد و تبعاتش دامنش را بگیرد و زنده‌گی‌اش را تباه کند. در چنین اوضاع و احوالی، سفر ریچارد بنت به پنجشیر به جز این‌که رسمیات مأموریتش را تکمیل کند، به گزارشی که قرار است به سازمان ملل متحد ارایه کند، محتوایی اضافه نمی‌کند. سوال اصلی این است: گزارشی که واقعیت‌های عینی را بازتاب ندهد، به چه کاری می‌خورد و چه مشکلی را حل می‌کند؟
اگر ریچارد بنت به‌راستی در پی دست‌یابی به حقایق پنجشیر باشد، برای یافتن حقایق راه‌های آسان‌تری وجو دارد و نیازی به سفرش به آن‌جا نیست. در مورد رفتار جنایت‌بار طالبان با اسیران جنگی، می‌تواند از مستنداتی که «جبهه مقاومت» ارایه می‌کند، استفاده کند. در خصوص موارد دیگر، با استفاده از انترنت و شبکه‌های اجتماعی به منابع آگاه می‌تواند دسترسی یابد و معلومات خود را در مورد جنایت‌های گسترده طالبان در پنجشیر تکمیل کند. این‌که بنت به پنجشیر و آن هم به دفتر والی طالبان می‌رود تا گزارشی برای بخش حقوق بشر سازمان ملل تهیه کند، داستان را طوری نشان می‌دهد که گویا طالبان در انظار عمومی و در کنار سرک‌های عمومی دست به شکنجه و کشتار مردم ملکی می‌زنند و گزارشگر حقوق بشر سازمان ملل با عبور از سرک‌های عمومی تا رسیدن به دفتر والی طالبان درمی‌یابد که ماجرا از چه قرار است و آیا واقعاً حقوق بشر در آن ولایت نقض شده یا خیر! این در حالی است که جغرافیای پنجشیر به‌گونه‌ای است که ده‌ها دره پرخم‌و‌پیچ دارد و اگر افراد یا نهادهایی قصد داشته باشند جنایت‌های انجام‌شده را مستند‌سازی کنند، باید به همه مناطق این جغرافیای پیچیده و کوهستانی دسترسی داشته باشند.
دلیل یا بهانه عمده بد‌رفتاری‌ها و جنایت‌های طالبان در برابر ساکنان پنجشیر، این است که طالبان، مردم محل را متهم به عضویت یا سمپاتی با «جبهه مقاومت» می‌کنند. وقتی چنین است، چرا مسوولان این جبهه اقدام به مستند‌سازی جنایات طالبان در حق مردم نمی‌کنند؟ اگر مسوولان این جبهه واقعاً تمایل داشته باشند، با توجه به امکاناتی که در دست و ارتباطاتی که با مردم محل دارند، به‌خوبی از عهده این کار برمی‌آیند و چشم جهانیان را نسبت به واقعیت‌های هولناک پنجشیر باز می‌کنند. چرا آن‌ها تا‌هنوز این کار را نکرده‌اند؟ آیا کارهای نمایشی برای حال مردم پنجشیر مفید‌تر است یا مستند‌سازی جنایت‌های طالبان؟ اگر عاقلی در میان جبهه پیدا می‌شد و کارنامه جنایت‌آلود طالبان را در پنجشیر به‌صورت مسلکی و علمی مستند‌سازی می‌کرد، گزارشگر حقوق بشر ناگزیر می‌شد به آن توجه نشان دهد و محتوای آن را در گزارش‌هایش بگنجاند.قرار است ریچارد بنت در روزهای آینده گزارشش را به سازمان ملل متحد ارایه کند. به‌زودی دیده خواهد شد که وی تا چه حد توانسته گزارشی کامل و جامع تهیه کند. وی حالا در محک آزمون قرار دارد تا ثابت کند که دغدغه نقض حقوق بشر در افغانستان را دارد. حتا اگر به فرض این‌که گزارش بنت، قابل قبول و به ضرر طالبان باشد، پرسش بنیادی این است که آیا سازمان ملل و جامعه جهانی در برابر جنایت‌های جاری طالبان، فقط به تهیه گزارش بسنده می‌کنند یا این‌که اقدام‌های عملی برای جلوگیری از استمرار این وضعیت نیز صورت خواهند داد؟ نحوه تعامل نماینده‌گی سازمان ملل متحد با طالبان، سوالاتی را خلق می‌کند. برای مثال، سازمان ملل متحد از یک طرف گاهی نقض حقوق بشر را در افغانستان انتقاد می‌کند، اما از سوی دیگر با سرازیر کردن کمک‌های جهانی به افغانستان و کمک خواستن از طالبان در زمینه مدیریت این کمک‌ها، عملاً قسمت قابل توجهی از کمک‌های جهانی را در دسترس این گروه قرار می‌دهد و حاکمیت آن‌ها را تقویت می‌بخشد. به‌راستی، در تیاتر جهان چه جریان دارد که ما از پشت صحنه‌اش بی‌خبریم؟
برگرفته از8صبح
