روزه وقرآن “
” رمضان ” تنها ماهی است که در قرآن کریم از آن نام برده شده است . قرآن کریم فرضیت روزه گرفتن را در ماه رمضان مشخص میکند که ممکن است یک ماه 30 روز باشد ویا 29 روز، به هردو صورت روزه ماه رمضان به طور کامل ادا شده است . نکتۀ دیگری که قرآن کریم به آن اشاره میکند؛ لزوم روزه گرفتن برای کسانی است که شاهد حضورماه رمضان به لحاظ تقویم مبتنی برحرکت زمین باشد و این مسأله قضیه تفاوت میان کشورهای مختلف را در آغاز یا انجام روزه ماه رمضان حل میکند .
تناسب قرآن کریم با رمضان به دو وجه است: یک، نزول قرآن کریم که در رمضان صورت گرفته است ( البته بحث روی ماهیت نزول در ماه رمضان بعدا خواهد آمد) دو، اخلاق قرآنی که برای روزه دار اهمیت دارد . قرآن کریم در کنار یاد کردن از رمضان، برخی از اوصاف خود را نیز یاد آوری میکند مانند ” مایه هدایت بودن”، ” نشانه بودن” و” فرقان بودن ” . درحقیقت قرآن کریم به گونه ای؛ رمضان را بسترمناسبی برای ایجاد نشانه های از اخلاق فرقانی در روزه دار میداند .
آنطرف در سورۀ فرقان، اخلاق فرقانی را به هشت خصلت برجسته خلاصه می نماید:
1.فروتنی ( یمشون علی الارض هونا )
- تحمل وبرد باری ( قالوا سلاما )
- مناجات تنهایی ” شب زنده داری ” ( یبیتون لربهم سجدا وقیاما )
- طلب نجات . ( ربنا اصرف عنا عذاب جهنم …)
- دوری از إسراف وبخل ( لم یسرفوا ولم یقتروا )
- دوری از شرک، قتل وفحشا ( لایدعون مع الله الها آخر….. ولایقتلون النفس التی حرم الله الا بالحق ولایزنون …)
- دوری از کارهای بیهوده ( لایشهدون الزور)
- حق شنوی ( لم یخروا علیها صما وعمیانا )
- آرزوی داشتن خانواده صالح ( هب لنا من ازواجنا وذریاتنا قرة أعین …)
- آرزوی پیشرو بودن در تقوا وپرهیزگاری ( للمتقین اماما )
این موارد نشان میدهد که اساسا روزه داشتن برای نهادینه نمودن خصایل اخلاقی فوق وارد گردیده است. اخلاق فرقانی مجموعۀ کاملی از فرازهای روشمند یک شخص را در جامعه مشخص میکند واین فراز های اخلاقی میتواند برای روزه دار الگوی کاملی جهت إعمار ساختمان شخصیت وی در جامعه باشد. فراز های اخلاقی فوق از طریق روزه داری وارد یک دورۀ تمرینی میگردد که بعد ازماه رمضان به صورت نظام مند وارد چرخۀ بازدهی اجتماعی گردد . در نتیجه میتوان گفت که ظهور اخلاق فرقانی در حیات روزانه یک روزه داربزرگترین دست آورد روزه دار از روزه در ماه رمضان خواهد بود .
ادامه دارد ….
