وضعیت وخیم زنان خبرنگار تحت حاکمیت گروه طالبان

منبع:  شبکه بین المللی خبرنگاران

گزارشگر: محمدشبیر احمدی، خبرنگار آزاد

برگردان از انگلیسی به فارسی: یحیی فیضی

سیمرغ به نقل از صدای افغانستان، کابل: روزنامه نگاران در افغانستان امروز با سرکوب شدید رسانه ها و آزادی بیان روبرو هستند. بسیاری از انها چاره ای جز ترک کشور ندارند.

وضعیت روزنامه نگاران زن در تحت حاکمیت گروه طالبان در افغانستان به شدت وخیم گزارش شده است، زیرا طالبان بعد از قدرت گیری شان در آگست 2021 در کابل محدودیت های بسیاری در حصه حقوق زنان بخصوص حق کار و تحصیل این طیف اعمال کردند.

حوا اسم مستعار خبرنگار کهنه کار افغانستانی است که از دیر زمان تاکنون مشغول کار خبری می باشد، حوا می گوید که فضای افغانستان بعد از قدرت گیری دوباره طالبان بر روزنامه نگاران به ویژه روزنامه نگاران زن تنگ و نا مساعد است، حوا هنوز در کابل است و با تمام دشواری های که در مسیرش است به کار خبری اش ادامه میدهد، او میگوید که قبل از بازگشت طالبان بعنوان یک خبرنگار با چالش های روبرو بودند ولی با بازگشت طالبان به آن چالش ها افزوده شده است  شرایط سخت از هر زمان دیگر است.

حوا همچنان می گوید؛ بعد از تسلط گروه طالبان، شرایط کاری برای روزنامه نگاران بسیار دشوار شده است. قانون دسترسی به اطلاعات و سایر قوانین مربوط به رسانه ها لغو شده است. در کل ما نمی توانیم اخبار انتقادی از طالبان را پخش کنیم. فعالیت های ما از سوی این گروه محدود گردیده و اجازه نشر دیدگاه های سیاسی بدون سانسور را نداریم.

در مورد سرکوب رسانه ها در افغانستان تحت طالبان به ما بگویید؟

از زمان تسلط طالبان، شرایط کاری برای روزنامه نگاران بسیار دشوار شده است. قانون دسترسی به اطلاعات و سایر قوانین مربوط به رسانه ها لغو شده است. به طور کلی، ما نمی توانیم اخبار انتقادی از طالبان را پخش کنیم. ما تحت محدودیت های طالبان کار می کنیم و دیدگاه های سیاسی بدون سانسور نمی تواند منتشر شود.

مناظرات تلویزیونی نمی تواند صورت انتقادی از طالبان داشته باشد و ما نمی توانیم اخبار را به شکل لازم آن را منتشر کنیم. به عنوان مثال، اعتراضات زنان که ما تنها حق اشاره کوتاه به این مسله را در جریان پخش خبر داریم، ما اجازه نداریم جزیات بیشتر در مورد شعار که زنان در جریان اعتراضات فریاد می زنند، بدهیم. وقتی اعضای جامعه مدنی و فعالان زن بازداشت می شوند، ما اجازه نداریم در این مورد گزارش به نشر برسانیم، اخبار مربوط به جوانب مخالف گروه طالبان مانند جبهه مقاومت ملی افغانستان، جبهه آزادی افغانستان، در مورد احمد مسعود رهبر بزرگترین جریان ضد طالبانی را به هیچ عنوان نمیتوانیم به نشر برسانیم.

حتی اظهارات رهبران خارجی باید به گونه ای منتشر شود که انتقاد شدید آن از طالبان باید سانسود گردد.

چالش های که متوجه یک روزنامه نگار زن در افغانستان تحت حاکمیت طالبان می گردد، چیست؟

اگر بر یک روزنامه نگار مرد وضعیت بد باشد برای روزنامه نگار زن به مراتب بدتر است. زنان خبرنگار، مجریان و مهمانان آنها نمی توانند بدون حجاب و پوشش کامل صورت به تلویزیون بروند. زنان و مردان نمی توانند در یک برنامه خبری با هم باشند. روزنامه نگاران و مجریان زن باید به اجبار لباس های بلند سیاه بپوشند. اگر طالبان وجود نداشت، طبیعتآ این موارد متفاوت می بود، در صورتیکه با تلاش زیاد یک روزنامه نگار زن موفق به مصاحبه با یک طالب گردد بازهم اجازه نمایش تصویر روزنامه نگار خانم در تلویزیون مورد قبول این گروه نیست.

بسیاری از مقامات طالبان با روزنامه نگاران زن افغان مصاحبه نمی کنند و زنان حتی نمی توانند وارد برخی از موسسات مانند وزارت های دفاع، داخله، معارف، شهرسازی و دادگاه عالی شوند. به طور کلی، روزنامه نگاران برای ورود به این موسسات با مشکل مواجه هستند، اما زنان به هیچ وجه نمی توانند وارد انها شوند.

به عنوان مثال، گاهی اوقات زمانیکه روزنامه نگاران زن سخنگوی وزارت دفاع را برای مصاحبه متقاعد می کنند، او بیرون می آید و در خیابان مصاحبه می کند. یکی دیگر از قوانین طالبان این است که یک روزنامه نگار زن نمی تواند به تنهایی با این مقامات مصاحبه کند و در عوض باید توسط یک همکار مرد همراهی شود.

دفاتر کاری ما بر اساس جنسیت جدا شده اند. حتی ورودی ها و خروجی ها از هم جدا هستند و ما اجازه نداریم با مردان در دفتر صحبت کنیم.

تاثیر طالبان بر دیدگاه مردم نسبت به رسانه ها چه بوده است؟

مردم از صحبت کردن علیه طالبان هراس دارند چون مطرح کردن دیدگاه مخالف علیه این گروه می تواند زندگی انها را به خطر بیندازد زیرا ازادی بیان وجود ندارد، هیچ فردی نمی تواند از رژیم طالبان انتقاد کند یا نظرات و خواسته های حقیقی خود را بیان کند.

در نتیجه، کارشناسان با رسانه ها درباره طالبان و مسائل سیاسی صحبت نمی کنند و تنها برای بحث روی مسایل اجتماعی و اقتصادی موافقت می کنند.

طالبان با زنان خبرنگار چگونه رفتار میکنند؟

وقتی برای گزارش به خیابان ها می رویم، ترس بازداشت شدن از سوی گروه طالبان برای ما وجود دارد. من یک بار توسط طالبان بازداشت شدم. استخبارات گروه طالبان من و فیلمبردارم را به ساختمانی بردند که ما بلد نبودیم هچگونه پاسگاهی وجود نداشت و شبیه حوزه امنیتی نیز نبود و از ما بازجویی کردند.

تنها جرم ما فیلمبرداری از یک فروشنده “زن” و تهیه گزارش در مورد او بود. اما طالبان پرسیدند که چرا از این زن فیلمبرداری می کنید و گفتند که با نشان دادن فقر،  تصویر بدی از طالبان را به جهان نشان می دهید. آنها در جریان بازجویی به شکل غیرانسانی رفتار کردند. ما سرانجام آزاد شدیم و توانستیم گزارش خود را منتشر کنیم، اما پس از انکه طالبان ما را توهین و تحقیر کردند بخش‌هایی از مصاحبه را که به نظرشان مخالف رژیم و نشان دادن نقاط ضعفشان بود را نیز حذف کردند.

هنگامی که ما در ملاء عام با مردم مصاحبه می کنیم یا در مورد زنان گزارش می دهیم، ترس بیشتری از بازداشت وجود دارد. وقتی طالبان گزارش ما را میبینند، بیشتر اوقات از ما میخواهند که اجازه کتبی از حوزه های پولیس کابل یا حوزه های پلیس محلی را به آنها نشان دهیم بار ها ما را نگذاشتند به تیهه گزارش و از ساحه بیرون کردند.

ما از سوی وزارت امر به معروف گروه طالبان به تکرار مورد اهانت و تحقیر قرار گرفته ایم. آن‌ها چندین بار ماشین ما راتوقف دادند و به ما هشدار دادند که اگر حجاب نداشته باشیم، بازداشت خواهیم شد. طالبان چندین بار برنامه های ما را در حال پخش زنده در ملاء عام متوقف کرده اند.

در جریان تصویر برداری از اعتراضات زنان در ۸ مارچ، طالبان ما را تهدید کردند و فیلم های گرفته شده ما را حذف کردند. اگرچه ما مقاومت کردیم و به کار خود ادامه دادیم، اما وقتی نیروهای ویژه طالبان رسیدند و زنان را متفرق کردند، ما نیز مجبور شدیم منطقه را ترک کنیم. یک بار دیگر، زمانی که من با دختران در مورد ممنوعیت آموزش مصاحبه می کردم، طالبان مانع مصاحبه این دختران شدند و فیلم های من را حذف کردند.

در شرایط فعلی، از جامعه بین المللی چه انتظاری دارید؟

ما سعی می کنیم حقایق را به بهترین نحو ممکن منتشر کنیم. اما وقتی می بینیم که یک گزارش زندگی ما را به خطر می اندازد یا باعث می شود اتاق های خبری ما بسته شوند، باید انتشار را متوقف کنیم یا اطلاعات مهم و حساس را حذف کنیم. به نظر من این محدودیت ها اعتماد مردم به رسانه ها را کاهش داده است. اما من فکر می کنم این بهتر از بستن تمام رسانه ها و داشتن خلاء کامل اطلاعات در کشور است.

ما از جامعه بین المللی می خواهیم که در حصه تامین حقوق زنان از جمله کار و آزادی توجه جدی نمایند، زنان باید حقوق خود را داشته باشند. انها باید بتوانند در تمام ادارات دولتی از جمله رادیو تلویزیون ملی افغانستان کار کنند. آنها باید آزادیهای مدنی و اجتماعی قبلی خود را به دست آورند و اجازه مشارکت در تصامیم سیاسی را داشته باشند، حمایت جامعه بین المللی نباید در حد شعار باشد بلکه باید معنی دار و دارای جنبه عملی باشد.

اگر وضعیت به این شکل ادامه یابد، روزنامه نگاران به دنبال راه های امن برای خروج از کشور خواهند بود. من کارم را تا انجا که می توانم ادامه می دهم، برای مردم و به منظور تشویق زنان. من کار خود را به عنوان اعتراض علیه طالبان می بینم.