وضعیت نظامیان پیشین افغانستان پس از تسلط گروه طالبان

پس از تسلط دوباره گروه طالبان بر افغانستان در ۱۵ آگست ۲۰۲۱، هزاران سرباز، افسر و کارمندان سابق نیروهای امنیتی افغانستان که سال‌ها در برابر این گروه جنگیدند، در وضعیت خطرناک و خوفناکی قرار دارند. بسیاری از این نظامیان با ورود طالبان به کابل، کشور را ترک کردند و به کشورهای دور و نزدیک گریختند. عده‌ای دیگر مخفی شدند و در انتظار خروج از کشور هستند. شماری نیز در همان روزهای نخست سلطه طالبان، توسط این گروه تیرباران و زندانی شدند.
وعده‌های دروغین طالبان
اگرچه گروه طالبان بارها اعلام کرده که قصد “صلح” با تمام کسانی که در گذشته علیه آنها جنگیده‌اند را دارد، اما هیچگاه به گفته‌های خود صادق نبوده‌اند و هرگاه فرصتی یافته‌اند، به بازداشت، شکنجه، تیرباران و آزار و اذیت نیروهای امنیتی سابق پرداخته‌اند. بسیاری از نظامیان که هنوز در داخل کشور حضور دارند، عفو عمومی از سوی طالبان را دامی برای خود می‌دانند و می‌گویند: “ما سال‌ها برای دفاع از کشورمان جنگیدیم، اما اکنون حتی نمی‌توانیم در خیابان‌ها آزادانه راه برویم. طالبان به دنبال انتقام هستند و عفو عمومی‌شان دروغ است.”
اطلاعات نظامیان در دست طالبان
بر اساس گزارش کمیته حمایت از نظامیان پیشین افغانستان، در دوره جمهوری بیش از ۳۰۰ هزار نظامی، از جمله زنان، در نهادهای مختلف امنیتی مشغول به کار بودند که پس از روی کار آمدن دوباره طالبان، اطلاعات آنها که در دیتابیس نهادهای امنیتی ثبت شده بود، به دست این گروه افتاد و این امر شناسایی و محل زندگی آنها را برای طالبان آسان‌تر ساخته است.
اخاذی و بازداشت خودسرانه
طالبان در بسیاری از مناطق کشور، علاوه بر تیرباران و آزار و اذیت نظامیان پیشین، آنها را بازداشت و پس از گرفتن پول و سلاح، با ضمانت آزاد می‌کنند. تعدادی از نظامیان پیشین از ولایت‌های پروان، پنجشیر، بغلان، بدخشان و غور در پاسخ به پرسش خبرنگار، گفتند که از سوی طالبان بدون ارتکاب جرم بازداشت شدند و پس از گذراندن ۱۰ تا ۲۰ روز در زندان این گروه، با دادن سلاح یا پرداخت معادل آن پول نقد، آزاد شدند. آنها گفتند: “هنوز احساس می‌کنیم در زندان هستیم، بیشتر از طالبان، کسانی که ما را ضمانت کردند، اذیت می‌کنند و مراقب هستند که ما هیچ عمل خلافی علیه امارت اسلامی انجام ندهیم.”
گزارش‌های تکان‌دهنده از شکنجه و کشتار
بر اساس گزارش‌های منتشر شده در رسانه‌های مهم و نهادهای حقوق بشری، نیروهای امنیتی سابق در معرض بازداشت، شکنجه و کشتار توسط طالبان قرار دارند. آنها در افغانستان جایی برای زندگی ندارند و در کشورهای همسایه نیز فرصت کار و اقامت برایشان فراهم نیست و در معرض اخراج اجباری هستند.
جنایات طالبان از زبان گزارش‌های بین‌المللی
1- دیده‌بان حقوق بشر در نوامبر ۲۰۲۱، پس از چند ماه از سلطه طالبان، گزارشی را منتشر کرد که در آن آمده بود، طالبان در چند ماه اول حکومت خود، ۱۰۰ نفر از نیروهای اطلاعاتی حکومت پیشین را در ولایات قندوز، قندهار و هلمند اعدام کردند.
2- سازمان عفو بین‌الملل نیز در آگست سال ۲۰۲۳ در گزارشی نوشت که ۲۱۸ نیروی امنیتی سابق توسط گروه طالبان کشته شده‌اند.
آمار زندانیان نظامی پیشین بیشتر از گزارش‌هاست
یک مقام ارشد نظامیان پیشین گفته است که طبق اطلاعاتی که از داخل گروه طالبان به او رسیده، اکثریت زندانیان در زندان گروه طالبان در کابل و ولایات، نیروهای نظامی حکومت سابق هستند. به گفته وی، بیشتر این نیروها اعضای ریاست امنیت ملی و ارتش پیشین کشور می‌باشند که به بهانه‌های مختلف توسط گروه طالبان بازداشت شده‌اند. برخی نهادها شمار زندانیان نیروهای امنیتی سابق را در زندان گروه طالبان تا ۶۰۰۰ نفر گزارش داده‌اند، اما این مقام پیشین امنیتی گفته است که این آمارها دقیق نیست و روزانه نیروهای امنیتی سابق از ولایات مختلف توسط گروه طالبان بازداشت می‌شوند. او افزوده است که یک عضو عادی گروه طالبان صلاحیت بازداشت و شکنجه اعضای نهادهای امنیتی نظامی جمهوری را دارد و به همین خاطر آمار بازداشت، شکنجه و تیرباران نیروهای امنیتی بیشتر از آنچه گزارش شده، می‌باشد.
سرنوشت نامعلوم نظامیان پیشین
از سوی دیگر، دگرمن سیف الدین ثابت، از نظامیان پیشین که اکنون در ایران به سر می‌برد، می‌گوید که ده‌ها همکار و هم‌قطارش در بند گروه طالبان هستند. او گفته است که در حکومت پیشین فرمانده یک کندک ارتش در ولایت هلمند بوده و پس از سلطه طالبان به ایران فرار کرده است. این نظامی پیشین افزوده است که راننده‌اش، باشنده ولایت پنجشیر، اکنون در بند طالبان قرار دارد و همچنین اضافه کرده که چندین تن از نیروهای نظامی که با وی در وظیفه بودند، اکنون در افغانستان هستند و برای یک بار زندان و شکنجه استخبارات گروه طالبان را سپری کردند.