نگرانی هبت‌الله از سقوط رژیم طالبان؛ وظایف دولتی به وفاداران این گروه سپرده می‌شود
نویسنده: امین کاوه
هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، به‌تازه‌گی دستور داده است که وظایف دولتی تنها به افرادی واگذار شود که به رژیم طالبان وفادار هستند. این دستور در حالی صادر می‌شود که طالبان در سه‌ونیم سال گذشته به‌طور گسترده جنگ‌جویان و ملاهای وابسته به خود را در نهادهای دولتی استخدام کرده‌اند. اکثریت کارمندان حکومت پیشین شکایت دارند که طالبان بدون توجه به تخصص و رشته تحصیلی افراد، اعضای گروه خود را در پست‌های کلیدی و تخصصی منصوب می‌کنند که هیچ آشنایی با اصول مدیریتی و کار در نهادهای دولتی ندارند. در حال حاضر، تمام ادارات دولتی، از بست سوم تا سطح وزیر، توسط اعضای طالبان مدیریت می‌شود و کارمندان حکومت پیشین تنها در پست‌های پایین‌رتبه مشغول به کار هستند. منابع تأیید می‌کنند که طالبان جنگ‌جویان و ملاهای خود را در نهادهای دولتی در کنار کارمندان پیشین به کار می‌گمارند و زمانی که آنان با اصول ابتدایی آشنایی پیدا کردند، ماموران حکومت قبلی را برکنار می‌کنند. شماری از شهروندان و کارمندانی که توسط طالبان برکنار شده‌اند تاکید می‌ورزند که روند حذف سیستماتیک کارمندان پیشین جریان دارد و این کار با فرمان جدید هبت‌الله تشدید خواهد شد.
روند طالبانیزه کردن ادارات دولتی تحت کنترل گروه طالبان در سه‌ونیم سال گذشته به‌طور گسترده ادامه داشته است. بسیاری از نیروهای متخصص و باتجربه به دلیل انتقام‌جویی و برخورد تبعیض‌آمیز طالبان، کشور را ترک کرده‌اند. اکثر کارمندانی که با رژیم طالبان همکاری می‌کنند، می‌گویند که از سر ناگزیری و بیکاری مجبور به ادامه کار با این گروه شده‌اند. به گفته آنان، طالبان در نهادهای دولتی تنها به افراد مورد نظر خود توجه دارند و سایر کارمندان را تحقیر می‌کنند و حتا به‌عنوان دشمن می‌نگرند.
این نگرانی‌ها در حالی مطرح می‌شود که طالبان به‌تازه‌گی فایل صوتی منسوب به هبت‌الله را منتشر کرده‌اند که در آن آمده است وظایف دولتی باید به کسانی سپرده شود که به نظام طالبان وفادار باشند. به گفته رهبر طالبان، پست‌های دولتی نباید به کسانی که به این گروه وفادار نیستند، واگذار شود.
هبت‌الله در این سخنرانی خود می‌گوید که «وفاداری به نظام» باید اولویت طالبان باشد. او در بخشی از سخنانش خطاب به مقام‌های ارشد طالبان می‌گوید: «اگر کسی [احتمالاً منظورش طالبان هستند] خواستار وظیفه شد و شما حوصله رد کردن درخواستش را نداشتید، او را به من معرفی کنید تا من در خانه برایش معاش و دیگر امکانات فراهم کنم.»
او در این سخنرانی سقوط حکومت پیشین را به سپردن امور به افراد نالایق نسبت داده و گفته است که در حکومت پیشین در وزارت‌خانه‌ها و ولایات هر کس از نزدیکان و دوستان خود را به پست‌ها منصوب می‌کرد، و این باعث روی‌گردانی مردم از نظام شد. رهبر طالبان تاکید کرده است: «اگر کار به اهلش سپرده نشود، مانند نظام قبلی، حتا با وجود حمایت جهانی، نظام از بین می‌رود.»
در همین حال، شماری از شهروندان کشور و کارکنان دولتی تحت کنترل طالبان می‌گویند که مدیریت دولتی نیازمند دانش مسلکی، تخصص و تجربه است. به گفته آنان، طالبان تمام بست‌های کلیدی و مدیریتی را به جنگ‌جویان خود و ملاهای وابسته به این گروه اختصاص داده‌اند. براساس گفته‌های آنان، طالبان اکثریت کارمندان نهادهای دولتی را به چشم تحقیرآمیز و دشمن می‌بینند و هرازگاهی آنان را «نوکر و جاسوس غرب» خطاب می‌کنند و منت‌گذاری می‌کنند که آنان را نکشته و اجازه کار داده‌اند.
بکتاش (نام مستعار)، یکی از کارمندان دولتی تحت کنترل طالبان، می‌گوید که مدیریت تمام بخش‌ها به افراد طالبان سپرده شده است. به گفته او، کارمندان حکومت پیشین به‌عنوان انگشت ششم و به‌طور تحقیرآمیز از سر اجبار به کار گماشته شده‌اند تا کارهایی را که اعضای این گروه نمی‌توانند، انجام دهند. او می‌افزاید که مقام‌های طالبان در اداره‌های دولتی هیچ‌گونه اعتماد و باوری به کارمندان حکومت پیشین ندارند و هر کسی که ملا و طالب نباشد، اولاً استخدام نمی‌شود و اگر هم استخدام شد، در بست‌های پنجم و ششم مقرر خواهد شد.
یکی دیگر از کارمندان حکومت پیشین که در یکی از بست‌های کلیدی در گذشته کار می‌کرد، بدون ذکر هویتش به روزنامه ۸صبح می‌گوید که نه تنها آنان را در اداره‌های دولتی استخدام نمی‌کنند، بلکه اکثریت موسسات حتا آن‌ها را واجد شرایط شارت‌لیست شدن در آزمون خود نمی‌دانند. او تاکید می‌ورزد که در حال حاضر تمام نهادها به‌شمول دولتی و غیردولتی از استخدام کارمندان باتجربه و مسلکی گذشته خودداری می‌کنند و به قول او، «بازار ملا و طالب» گرم است.
یکی دیگر از کارمندان حکومت پیشین نیز تایید می‌کند که اکثریت کارمندان قبلی با ملاها و جنگ‌جویان طالبان تعویض شده‌اند. به گفته او، روند تصفیه نهادهای دولتی از وجود افراد غیرطالب در سه سال گذشته به شدت جریان داشته و این روند با صحبت‌های هبت‌الله تشدید خواهد شد. او می‌افزاید: «یک تعداد از کارمندان قبلی کار می‌کنند، اما وقتی از خودشان [طالبان] با کار آشنا شدند باز کارمندان قبلی برکنار می‌شوند. تنها در بخش‌های تخنیکی که خودشان نمی‌فهمند و نمی‌توانند به کارمندان قبلی اجازه کار داده‌اند.»
از سوی دیگر، دو منبع از وضعیت نظافت اداره‌های دولتی تحت کنترل طالبان به شدت انتقاد می‌کنند. آنان می‌گویند که نظم و نظافت در این اداره‌ها به شدت کاهش یافته است. به گفته آنان، «تشک، کمپل و تف‌دانی» در داخل اداره‌های رسمی رواج یافته و هیچ‌گونه نظافتی رعایت نمی‌شود.
یکی از افرادی که به‌تازه‌گی وارد یکی از اداره‌های طالبان شده، در گفت‌وگو با روزنامه ۸صبح می‌گوید: «وضعیت دفتر بسیار خراب است. وقتی وارد می‌شوی، طالبان داخل دفترها دراز کشیده‌اند و پتو روی پاهای‌شان انداخته‌اند. دفترها بوی نامطبوع می‌دهند. قبلاً که ریاست زنان بود می‌رفتی، از بوی عطر و نظافتش خوش آدم می‌آمد.»
وزارت معادن و پترولیم طالبان پیش‌تر اعلام کرده بود که ۱۰ تن از عالمان دین وابسته به این گروه و حافظان قرآن را برای نظارت بر روند استخراج معادن افغانستان گماشته است. همچنین این گروه در سال ۱۴۰۲ یک جنگ‌جوی خود را که باغبان نیز بود، به‌عنوان رییس معارف بامیان تعیین کرده بود. در حال حاضر، ده‌ها جنگ‌جوی طالبان در بست‌های تخصصی و دانشگاهی که نیازمند دانش مسلکی، تخصص و تجربه است، گماشته شده‌اند.
پیش از این، انستیتوت تحقیقاتی خاور میانه در گزارشی اشاره کرده بود که از میان هزار و ۱۳۷ مقام ارشد طالبان، ۸۹۱ تن آن‌ها پشتون، ۵۳ تن تاجیک، ۲۸ تن اوزبیک و ۶ تن هزاره هستند. براساس این پژوهش، ۴۰ تن از رهبران دسته اول طالبان، از جمله رهبر، رییس‌الوزرا، وزیران دفاع، تحصیلات عالی، معارف، فرهنگ، انکشاف دهات، کار و امور اجتماعی، فواید عامه و قاضی‌القضات، از قندهار هستند و ۱۹ رهبر دیگر نیز از پکتیا.
قبل از این، وزیر تحصیلات عالی طالبان که از چهره‌های نزدیک به رهبر این گروه است، در دانشگاه هرات گفته بود که درجه علمی یک جنگ‌جوی طالب باید براساس مین‌های کارگذاری شده در بیش از ۲۰ سال گذشته محاسبه شود. او تاکید کرده بود که امتحان گرفتن از طالبان در نهادهای دولتی بی‌حرمتی به آنان است.
به روایت روزنامه هشت صبح
