بخش هفتم
ایران کشور با نفوذ و مقتدر منطقه که در حاکمیت صفوی ها و دولت صفوی بصورت اجبار به اکثریت مسلمانان سنی مذهب آن، مذهب شیعه تحمیل گردید، تاجیکانِ سنی مذهب همزبان، هم فرهنگ و دارای تاریخ مشترک با خود را در عرصۀ سیاست و حتی عرصۀ فرهنگی مورد حمایت قرار نداد. دولت شاهی ایران در سلطنت محمدرضا پهلوی هیچ ایراد و مخالفتی با سیاست اجباری سازی زبان پشتو در صدارت محمدهاشم خان در معارف افغانستان به جای زبان فارسی حتی در تمام مناطق و جامعۀ فارسی زبان افغانسان، تغییر نام زبان فارسی به دری، تعویض نام های تاریخی اماکن و مناطق مختلف افغانستان از فارسی به پشتو، نشان نداد. در حالی که کشورهای چون ترکیه و پاکستان پیوسته جوامع نزدیک به خود را از لحاظ فرهنگی و تاریخی در همسایگی های خود و حتی در کشورهای منطقه مورد حمایت قرار داده اند.
پاکستان به خصوص در چهار دهۀ اخیر با جرئت وقاطعیت شگفت آوری، سیاست قومی را در افغانستان مورد عنایت و عمل قرار داد و تا اکنون نیز در رویکردِ معطوف به همین سیاست عمل می کند. جنرال پرویز مشرف زمام دار پاکستان حتی پس از حملۀ امریکا و سقوط حکومت طالبان که باید یکی از متهمین اصلی حمایت از تروریزم القاعده و طالبان برای امریکایی ها می بود، در مورد دفاع از طالبان می گوید:
«امتناع از همکاری با طالبان برای ما ممکن نبود. طالبان همه از قوم پشتون منطقۀ هم مرز با ایالت های بلوچستان و شمال غربی سرحد پاکستان بودند که یک جمعیت بزرگ پشتون دارد. ما رابطۀ خانوادگی و نژادی محکمی با طالبان داریم. مخالفان طالبان، ائتلاف شمال متشکل از تاجیکها، ازبیکها و هزاره ها بودند که تحت حمایت روسیه، ایران و هند قرار داشتند. چگونه ممکن است حکومتی در پاکستان متمایل به ائتلاف شمال باشد؟ چنین تمایلی می توانست باعث ستیزه جدی و مشکلات امنیتی در داخل پاکستان شود.»(پاکستان در خط آتش، تالیف پرویزمشرف، ص 328)
هر چند دولت های سلطنتی ایران قبل از سقوط سلطنت در سال 1357، در هیچ دوره ای با تاجیک ها روابط نزدیک نداشتند و هیچ گونه توجه و حمایتی را در عرصۀ سیاسی و فرهنگی از تاجیک ها نکردند، اما پس از سقوط شاه و تشکیل جمهوری اسلامی، سیاست زمام داران ایران بیشتر مذهبی و آیدئولوژیک گردید و حتی در مخالفت با تاجیک ها قرار گرفت. سیاست مذهبی و شیعه گرایی جمهوری اسلامی ایران و مخالفتش با امریکا و عرب سنی منجر به آن شد که پاکستان تمام جامعۀ عرب به رهبری عربستان سعودی و غرب به رهبری امریکا را در افغانستان به دنبال سیاست خود بکشاند. پس از تشکیل دولت مجاهدین در سال 1371 (1992)با محوریت جمعیت اسلامی، جمهوری اسلامی ایران در سال های نخست با سیاست فرقه ای و آیدئولوژیک خود در تضعیف این دولت گام برداشت.
