آیا تغییر نام افغانستان به خراسان امکان‌ پذیر است؟

این پرسشی است که بسیاری از جوانان از من می‌پرسند. پاسخ ساده این است که در افغانستان هر تغییری ممکن است. تاریخ چهل‌ساله‌ی این کشور نشان داده که نظام‌های سیاسی و قوانین اساسی به‌طور مداوم دستخوش تغییر شده‌اند، بدون آنکه واقعیت‌های میدانی جامعه در نظر گرفته شود.سقوط پی‌درپی نظام‌ها؛ از جمهوری تا امارت، در ۷ ثور ۱۳۵۷، گروهی با یک انقلاب خونین، جمهوری دموکراتیک افغانستان را اعلام کردند و چند سالی با حمایت شوروی بر کشور حکومت راندند.
سپس مجاهدین آمدند و دولت اسلامی افغانستان را بنیان نهادند، اما این دولت به‌سرعت وارد جنگ‌های داخلی شد.با ظهور طالبان، امارت اسلامی افغانستان اعلام شد، اما این حکومت پس از مدتی سقوط کرد.در پی آن، جمهوری اسلامی افغانستان تأسیس شد که در ابتدا تلاشی برای ایجاد یک چتر ملی بود، اما در نهایت به دلایل متعدد داخلی و خارجی دچار بحران گردید.
طالبان بار دیگر بازگشتند و بدون توجه به تغییرات جامعه، همان امارت اسلامی را با ساختاری مشابه قرون وسطی احیا کردند. در حالی که جهان به تحصیل دختران اهمیت می‌دهد، افغانستان عقب‌گرد می‌کند در دنیای امروز، تحصیل زنان یکی از اولویت‌های اصلی تمامی کشورهای اسلامی و غیر اسلامی است.کشورهای اسلامی مانند عربستان، امارات، قطر، ترکیه، ایران و مالزی، سالانه هزاران دختر را با بورسیه‌های تحصیلی به دانشگاه‌های مطرح جهان می‌فرستند.کشورهای غربی نیز علاوه بر فراهم کردن فرصت‌های آموزشی برای دختران خود، به دانشجویان زن از کشورهای در حال توسعه، از جمله افغانستان، بورسیه‌های بین‌المللی اعطا می‌کنند. حتی کشورهایی که از نظر توسعه‌یافتگی در سطح پایین‌تری قرار دارند، اجازه‌ی تحصیل را برای زنان فراهم کرده‌اند، زیرا می‌دانند که آینده‌ی هر ملت به کیفیت آموزش و تحصیل زنانش بستگی دارد. اما در افغانستان، نه‌تنها آموزش دختران تعطیل شده، بلکه رهبران طالبان حتی حاضر نیستند در این مورد گفت‌وگو کنند. چند سال قبل در لویه‌جرگه‌ای که هزاران عالم دین حضور داشتند، حتی یک نفر جرأت نکرد از حق تحصیل زنان سخن بگوید. درحالی‌که کشورهای اسلامی برای تقویت علمی زنان‌شان تلاش می‌کنند، در افغانستان تصمیم‌گیرندگان آموزشی نه استادان دانشگاه، بلکه افراد غیر متخصص هستند. از وزارت صحت گرفته تا مخابرات و تکنولوژی، تمام وزیران از یک جریان خاص و عمدتاً غیر متخصص انتخاب شده‌اند.

آیا تغیر نام افغانستان به خراسان ممکن است؟

با توجه به ناپایداری نظام‌های سیاسی در افغانستان و تغییر مکرر قوانین اساسی، هیچ بعید نیست که روزی گروهی ظهور کند و نام کشور را به ایالات متحده‌ی خراسان تغییر دهد. اما سؤال این است: آیا این تغییر، مشکلی از مشکلات مردم را حل خواهد کرد؟

مسله اصلی : نبود عدالت اجتماعی و جامعه‌ی شهروند‌ محوری است، آنچه افغانستان نیاز دارد، نه تغییر نام، بلکه تغییر بنیادین در ساختار اجتماعی و سیاسی است. بدون عدالت اجتماعی افغانستان هرگز روی آرامش را نخواهد دید. نخستین گام، پذیرش تنوع قومی و جنسیتی است. سپس، تأمین حقوق مساوی برای تمام اقوام و مذاهب. در کشوری که برخی مادران فرزندانی با جایگاه شاهزادگان و فرماندهان به دنیا می‌آورند، درحالی‌که مادران دیگر کودکانی محروم از حقوق اولیه‌ی شهروندی به دنیا می‌آورند، عدالت هرگز برقرار نخواهد شد، بحران هویت ملی؛ گروهی دیگری از مشکلات اساسی افغانستان که باید باز شود، افغانستان علاوه بر مشکلات سیاسی، با بحران هویت ملی نیز مواجه است. مسئله‌ی نام کشور، پرچم، زبان رسمی و هویت تاریخی همواره محل منازعه بوده و به دلیل عدم حل‌ وفصل عادلانه، به یکی از چالش‌های اساسی تبدیل شده است.

نتیجه‌گیری
تاریخ معاصر افغانستان نشان داده که هر کس به قدرت رسیده، هر آنچه خواسته، انجام داده است. از تغییر نام کشور تا تغییر ساختار نظامی و اجتماعی. اما آنچه هیچ‌گاه مورد توجه جدی قرار نگرفته، حقوق مردم و ایجاد یک جامعه‌ی عادلانه و شهروند‌ محور بوده است.
درحالی‌که تمام جهان در تلاش است دخترانش را به بهترین دانشگاه‌های جهان بفرستد، در افغانستان تحصیل زنان به‌ عنوان یک جرم تلقی می‌شود.
این تفاوت عمیق، ریشه‌ی اصلی بحران افغانستان است. تا زمانی که زنان و مردان این سرزمین به حقوق برابری دست نیابند، هر تغییری حتی تغییر نام کشور بی‌فایده خواهد بود.

نوت:این یاد داشت، پیرامون جغرافیای کنونی افغانستان است نه آن خراسان تاریخی بزرگ با چهار ایالت معروفش: مرو، هرات، نیشابور و بلخ.