آیت 185 سورۀ بقره :
1.(شهررمضان الذی انزل فیه القرآن ) رمضان از رمض گرفته شده است که به معنی سوزاندن میباشد و سوزاندن بدون دود وخاگستر .
درحکمت تناسب میان نام ماه رمضان و روزه درماه رمضان گفته شده است که روزه باعث سوزاندن گناهان میشود همانطوریکه رمضان به معنی سوازندن بدون دود وخاگستر است .
- در قرآن کریم تعداد ماههای قمری دوازده ماه معرفی شده ولی نامی از این دوازده ماه برده نشده است . تنها ماهی که در قرآن از آن نام برده شده است ماه رمضان است که البته این یاد آوری هم به لحاظ روزه در این ماه و به لحاظ نزول قرآن د راین ماه میباشد .
- ماه رمضان چون دیگر ماهها یک ماه است و کدام تفاوت ذاتی با دیگران ندارد اما تفاوتی که برای ماه رمضان داده شده همان نزول قرآن در این ماه است .
باید دانست که عظمت ماه رمضان برخواسته از نزول قرآن دراین ماه است و بر مبنای همین عظمت روزه دراین ماه فرض گردانیده شده است .
پس به این نتیجه میرسیم که درنهایت تمام این عظمت ها ا زقرآن سرچشمه میگیرد و کتابی که زمان، مکان، واسطه و متعلق نزول خود را مبارک گردانیده است و به گفتۀ اقبال :
چون به جان آید و جان دیگر شود : جان چو دیگر شد جهان دیگر شود .
این جا است که میدانیم خداوند مسلمانان را با نزول قرآن به بزرگترین نعمت مفتخر نموده است (شهر رمضان الذی انزل فیه القرآن ) ماه رمضان ماهی است که قرآن دراین ماه نازل گردیده است .
- (یریدالله بکم الیسر ولایرید بکم العسر) مبنای دین بر اساس آسانی و سهولت است .
بجا گفته اند که اگر کسی بخواهد دین دارباشد اسلام را اگر هضم نتواند هیچ دینی دیگری را نیمتواند هضم نماید و هیچ دینی همآهنگ با طبیعت و واقعیت ها ی جاری جامعه برابربا اسلام نمی باشد .
- درنماز قیام فرض است ولی در صورت داشتن حرج میتوان نمازرا بدن قیام بلکه درحالت نشسته اداکرد و این نشان میدهد که در اسلام عسر ومشقت در قدم نخست برچگونگی ادای احکام تأثیر میگذارد و بعدا برموضوع حکم . به این معنی که د رقدم اول فرضیت شرایط و ارکانی چون قیام و رکوع با پیش آمدن مشقت و حرج مرفوع میگردد و درقدم دوم موضوع حکم بذاته مرفوع میگردد .
روی همین ملحوظ آیت مورد بحث ما نیز نشان میدهد که عسر ومشقت برخی فرایض را از دوش ما می بردارد و خداوند متعال هم روی همین حکمت رخصت های متنوعی برای بندگان در ادای فرایض مدنظر قرارد اده است (ولایرید بکم العسر) پروردگار برشما عسر ومشقت را نمی خواهد .
- انجام عبادت نیز توفیق کاردارد . همانطوریکه گفته شده است بزرگترین صبر صبر درانجام طاعات است و روی همین ملحوظ رسیدگی به مسئولیت ها ی عبادی یک نوع توفیق پروردگاراست و مؤمن باید سپاسگذار آن باشد .
هدایت و توفیق عمل یکی از نعمت های الهی است که شامل حال کسانی مگیردد که ظرفیت آن را بدست آورده باشد . (لتکبروا الله علی ما هداکم …) تاکه شما پروردگار را به بزرگی یاد نمایید برای اینکه شما را هدایت نموده است .
7. و جملۀ متذکره در آیت فوق نمایانگر یک نکتۀ دیگر نیز است و آن اینکه روزه زمینه ساز هدایت انسان و سپاسگذاری او ا زپروردگاراست .
