رقابت‌های منطقه‌ای در افغانستان

منبع: خبرگزاری   Daily Times– نوازش علی
برگردان از انگلیسی به فارسی: یحیی فیضی

سیمرغ به نقل از صدای افغانستان، کابل: افغانستان و پاکستان از مدت‌ها پیش روابط دو جانبه و پر تنش دارند و این رابطه براساس پنج محرک به‌طور تکرار تعریف شده است: نگرانی‌های حکومتی، منافع امنیتی، پویایی ژئوپلیتیکی، روابط مرزی و مراودات تجاری. این پویایی‌ها در کنار‌هم چشم انداز ثبات در افغانستان را شکل خواهند داد. تقویت روابط بین هند و رژیم طالبان در افغانستان باعث حیرت پاکستانی‌ها شده است در نتیجه، رابطه طالبان افغانستان و پاکستان پیچیده‌تر از قبل و نگران کننده است و در آینده باعث مشکلات به هر دو سوی مرز خواهد شد.

با توجه به افزایش حملات شبه نظامیان(تی‌تی‌پی) در پاکستان، داشتن پایگاه امن در افغانستان برای این گروه نیاز جدی است، اگر حملات به همین ترتیب ادامه یابد، اسلام آباد ممکن است “ماموریت‌های تعقب و شکار” را در عمق خاک افغانستان آغاز کند. چیزی که می تواند برای صلح منطقه‌ای به شدت مضر واقع گردد.

پاکستان هم‌چنان لابی بدون قید و شرط در سطح بین الملل برای طالبان افغانستان است و هرگونه رشد اقتصادی پایدار در افغانستان مستلزم هم‌کاری نزدیک بین این دو کشور است. بنابراین هر دو کشور باید با دقت عمل کنند که با واقعیت‌های اجتماعی و سیاسی مدرن در سطح منطقه‌ای هماهنگ باشد.

هند به نسبت ایجاد تناسب نفوذ با پاکستان در منطقه، در قضایای افغانستان مداخله میکند. هند با قدرت گیری دوباره طالبان در کابل به یک مدت دخالت هایش را در مسایل مربوط به افغانستان متوقف ساخته بود تا این‌که نیازهای اقتصادی طالبان این‌گروه را وسوسه کرد تا به آغوش دهلی نو که توان حمایت مالی رژیم به شدت نیازمند به پول طالبان را دارد، پناه ببرند. هند نیز نگران فعالیت گروه‌های تروریستی از خاک افغانستان علیه این کشور است. از سوی دیگر، روابط عمیق افغانستان با هند می‌تواند یک ابزار فشار برای افغانستان غرض هشدار دهی به پاکستان باشد، فعالیت‌های هند تا حد زیادی روی پروژه‌های توسعه‌ی مانند زیرساخت‌ها، آموزش و پرورش و مراقبت‌های بهداشتی در افغانستان متمرکز بود که در سال‌های اخیر، هند نیز در کمک‌های امنیتی به دولت افغانستان، از جمله آموزش نیروهای امنیتی این کشور، دخیل شده است.

خواسته همیشه‌گی دولت پاکستان انتقال گروه‌های شبه نظامی(تی‌تی‌پی) به خارج از منطقه مرزی خود با افغانستان است. تخمین زده می شود که 43700 پاکستانی در استان‌های شرقی افغانستان پکتیا، خوست، پکتیکا و کنر زندگی می کنند.

 این آمار شامل گروه‌های مختلف شبه نظامیان از جمله جناح‌های برجسته (تی‌تی‌پی) است،  علاوه بر این، مقامات طالبان قصد دارند از جنگجویان (تی‌تی‌پی) به عنوان نیروهای نیابتی علیه جبهه مقاومت ملی به رهبری احمد مسعود استفاده کنند. جبهه مقاومت ملی با نشر یک اعلامیه انتقال طالبان پاکستانی به شمال افغانستان از سوی گروه طالبان را غیر قابل قبول عنوان کرده.

جنگ‌های نیابتی بین ایران و عربستان سعودی در سطح بزرگ که ریشه در رقابت ژئوپلیتیکی دارد، از دلایل اصلی بی‌ثباتی در خاورمیانه و به‌ خصوص افغانستان بوده است. ایران از گروه‌های مذهی و احزاب سیاسی اهل تشیع در افغانستان حمایت می‌کند و در مقابل عربستان سعودی از مکتب فکری سنی از جمله طالبان حمایت می کند که این زد وبند ها  اختلافات فرقه‌ی را در افغانستان عمیق‌تر کرده است و تنش میان آن‌ها باعث ایجاد آشوب و خشونت در پاکستان نیز می گردد.

امنیت و ثبات در افغانستان، باعث ایجاد قوس نفوذی چین از مناطق غربی این کشور تا فرات میگردد که این محدوده‌ی جغرافیایی کشور های قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و ایران را در بر میگیرد. این مناطق از طریق بزرگ‌راه‌ها و راه آهن با چین مرتبط خواهند شد و از منابع این کشورها چین سود خواهد برد و در نتیجه زمینه رقابت چین به‌عنوان یک کشور ابر قدرت در مقابل آمریکا فراهم میگردد.

کوردیدور اقتصادی چین با پاکستان(سی پی‌ای‌سی) یک تغییر دهنده بازی برای کل منطقه، از جمله افغانستان است. این یک ابتکار زیرساختی گسترده است که هدف آن اتصال مناطق غربی چین به آب‌های گرم از طریق بندر گوادر است.

(سی‌پی‌ای‌سی)، این قدرت را دارد که چشم انداز اقتصادی آسیا را تغییر دهد. انتظار می رود این پروژه ها در پاکستان و افغانستان باعث ایجاد شغل، ارتقا سطح تجارت و اتصال کشورها گردد، موفقیت چین در این ابتکار که سبب ارتقای این کشور از لحاظ اقتصادی می‌گردد به عنوان یک ابرقدرت در حال رشد، بسیار مهم است.

مشارکت چین با پاکستان و افغانستان احتمال می رود که در سال های آینده بعنوان شرکای کلیدی افزایش بیابد.

با توجه به افزایش سطح حملات شبه نظامیان در پاکستان، ضروری است که اطمینان حاصل شود که جنگ‌جویان تی‌تی‌پی از افغانستان به عنوان سکوی پرتاب علیه کشور پاکستان استفاده نمی کند. اگر حملات ادامه یابد، اسلام آباد ممکن است به راه اندازی حملات هوایی یا ماموریت تعقیب و کشتن، به صورت جدی در داخل خاک افغانستان فکر کند و این مسئله باعث افزایش سطح تنش ها در منطقه خواهد شد. در همین حال، برای رژیم طالبان در کابل ، پاکستان هنوز مهم‌ترین لابی خارجی است. عدم حمایت اسلام آباد از طالبان در افغانستان به معنای “بی ثباتی” در افغانستان است. هر گونه رشد اقتصادی پایدار در افغانستان نیازمند هم‌کاری نزدیک پاکستان است.