دیدگاه های اساسی در اندیشهٔ سیاسی استاد شهید برهان الدین ربانی رح
«اگر امروز از حقوق زن در جامعه سخن گفته می‌شود، پدیدۀ تازه نیست. اسلام چنین حق و امتیازاتی را برای زنان قرن‌ها پیش تضمین کرده بود.»
“اگر امروز از حقوق زن در جامعه سخن رانده می‌شود، نو و پدیدۀ بکری نیست. اسلام چنین حق و امتیازاتی را برای زنان قرن‌ها پیش تضمین کرده بود.
شما خواهران به‌مثابۀ عنصر اساسی کانون خانوادگی و معلم فرزندان، باید به این نکته سخت متوجه باشید که کودک پیش از همه به عطف و محبت ضرورت دارد. نقش شما در این عرصه بیشتر از دیگران است، دستی که گهواره را می‌جنباند، جهان را نیز تکان می‌دهد.”
(خط رهبر، ج ۸، ص ۱۷۲)
مقدمه
اندیشهٔ سیاسی استاد شهید برهان‌الدین ربانی نشان‌دهندهٔ درکی عمیق از پیوند میان دین، اجتماع و جایگاه زن در نظام اسلامی است. او باور داشت که زنان، همان‌قدر که مسئولیت خانواده را به دوش می‌کشند، به همان اندازه در ساختن تمدن اسلامی نقش دارند.
از دیدگاه بنیادگذار نهضت اسلامی افغانستان، سخن گفتن از حقوق زن در عصر جدید یک موضوع تازه و وارداتی نیست، بلکه اسلام از همان آغاز برای زنان منزلت و حقوقی مشخص قائل شده بود. او تأکید می‌کرد که تحولات فکری معاصر تنها زمانی معنا دارد که به میراث اسلامی متکی باشد.
در نگاه رهبر فقید جمعیت اسلامی، نقش زن تنها در چارچوب خانه محدود نمی‌شود، بلکه به‌مثابهٔ معلم نسل آینده و ستون اصلی جامعه معنا پیدا می‌کند. این اندیشه، نه تنها پاسخی به شبهات زمانه بود، بلکه الگویی برای ساخت جامعه‌ای متوازن و پویا به شمار می‌آمد.
کلیدواژه‌ها
حقوق زن در اسلام: حقوقی که پیش از هر جنبش مدرن در اسلام تضمین شده است.
عنصر اساسی خانواده: جایگاه محوری زن در بنیان اجتماعی.
معلم فرزندان: نقش تربیتی زن در پرورش نسل آینده.
محبت و عاطفه: نیاز بنیادین کودک که زن تأمین‌کنندهٔ اصلی آن است.
قدرت زن: نقش تحول‌آفرین زن در سطح خانواده و جهان.
جملات کلیدی
«اسلام چنین حق و امتیازاتی را برای زنان قرن‌ها پیش تضمین کرده بود.» : نشان می‌دهد که استاد شهید نگاه به زن را در پیوند با اصول اصیل اسلامی جست‌وجو می‌کرد.
«شما خواهران به‌مثابۀ عنصر اساسی کانون خانوادگی و معلم فرزندان…» : در دیدگاه بنیادگذار نهضت اسلامی، زن فقط مادر یا همسر نیست، بلکه مربی جامعه و آینده‌ساز امت اسلامی است.
«دستی که گهواره را می‌جنباند، جهان را نیز تکان می‌دهد.» : این سخن رهبر فقید جمعیت اسلامی بیانگر قدرت عظیم و تمدن‌ساز زن در نگاه اسلامی است.
نتیجه‌گیری
سخنان استاد شهید ربانی در باب حقوق زن نشان می‌دهد که اسلام فراتر از زمانهٔ خود، نقش زن را در خانواده و اجتماع به رسمیت شناخته است. او با این نگرش، پاسخی محکم به جریان‌هایی داد که اسلام را متهم به نادیده‌گرفتن زن می‌کردند.
از دیدگاه بنیادگذار نهضت اسلامی، بازگشت به منابع اصیل اسلامی راهی است برای احیای منزلت زن. او باور داشت که جامعهٔ اسلامی با بی‌توجهی به جایگاه زن، نیمی از ظرفیت خویش را معطل می‌گذارد.
نگاه رهبر فقید جمعیت اسلامی فراتر از مرزهای زمان خود بود. او زن را نه فقط عامل پرورش نسل، بلکه ستون اصلی تمدن اسلامی می‌دانست و تأکید می‌کرد که آیندهٔ جامعه در گرو آگاهی و نقش‌آفرینی زنان است.
بنابراین، «اسلام؛ پیشتاز رشد و تعالی زنان» یک شعار نیست، بلکه گفتمانی است که استاد ربانی با اندیشه و عمل سیاسی خود به‌جا گذاشت؛ گفتمانی که امروز نیز راه‌گشای جوامع اسلامی برای ساختن آینده‌ای متوازن و انسانی است.
