ارزیابی و نقد سیاست جنسیتی گروه طالبان؛ حذف زنان از پهنه زندگی علمی، اجتماعی و سیاسی

❇در دو روز اخير مقارن با بازيچه ساختن دین در تغيير اوقات شرعی توسط رهبر طالبان، نوار صوتی ای از  فتوای مفتی گروه طالبان بنام عبدالعلی دیوبندی نشر شد که آموزش زن حتا در خانه را حرام می‌داند. رفتن زنان به مسجد را حرام می‌داند. داشتن موبایل برای زنان را نیز حرام می‌داند. این فتوا به گونه‌ای رسمیت یافته و سخن‌گوی وزارت تحصیلات عالی گروه طالبان آن را “فتوای مهم” خوانده است.

❇این مفتی بنام دیوبندی خود را معرفی می‌کند. خوب است که یک مقدمه در باره دیوبند گفته شود؛ دیوبند یک مدرسه بسیار سنتی و محافظه کار و علیه زندگی مدرن است. امروز چندین مدرسه دیوبندی وجود دارد، از جمله: ۱) دیوبند مادر: یعنی دیوبند هند؛ ۲) دیوبند بنگلادیش؛ ٣) ديوبند پاکستان؛ ۴) دیوبند پشتونخواه/ افغانی / پشتونی؛ ۵) دیوبند زاهدان؛ ۶) و … .

❇قابل ذکر است که دیوبند هند همین اکنون تا سطح فتوا و تخصص در مدرسه خود برای زنان برنامه آموزشی دارد. در دیوبند پاکستان نیز چنین برنامه هایی وجود دارد. دیوبند زاهدان به رهبری مولوی عبدالحمید ضمن داشتن برنامه‌های در سطح تخصص برای زنان، همین اکنون از حامیان جنبش (زن، زندگی، آزادی) که یک جنبش غربی و سکولار است، در ایران دفاع می‌کند و بر جمهوری اسلامی ایران اعتراض دارد که چرا به زنان اجازه نمی‌دهد که برای ریاست جمهوری نامزد باشند.

❇ نتیجه این‌که این فتوای مفتی گروه طالبان بنام دیوبندی ضد رفتار علمی و عملی دیوبند است. پس فقط دیوبند افغانی/ پشتونی می‌تواند چنین فتوا بدهد. همان‌گونه که رئیس ستره محاکمه گروه طالبان عرف پشتونی را قانون می‌داند. حال باید بدانیم که این فتوای دینی نیست، بلکه فتوای پشتونی است و آن هم نه از همه پشتون‌ها، پس هیچ الزام شرعی بر مردم ندارد. اگر فقه العرف را هم ملاک قرار دهیم، این عرف ضد قرآن، ضد سنت و ضد اجماع مسلمانان در تعلیم زنان است. هیچ ارزش دینی و علمی ندارد، بلکه ضد ارزش‌های اسلامی است.

باید گفت که منع آموزش زنان در خانه، در مکتب، در مدرسه، در دانشگاه و در مسجد ضد قرآن و احادیث نبوی و فقه حنفی است.

❇یکم. بررسی فتوای مفتی طالبان در پرتو آيات قرآن

💌فتوای طالبانی عبدالعلی دیوبندی علیه آیات قرآن کریم و احادیث رسول الله صلی الله علیه وسلم مي باشد.

💌تمام آيات  که درباره تحصيل علم و دانش وارد شده، همانند «ياايهاالناس‏» ( النساء: ١) و «ياايهاالذين آمنوا» (النساء: ١٣٦) عمومى است. و شامل زن‏ها هم مى‏شود. اسلام «علم‏» را نور و «جهل‏» را ظلمت وعلم را بينايى و جهل را کورى مى‏داند. در قرآن آمده است:

💌«قل هل يستوى الاعمى والبصير ام هل تستوى الظلمات والنور…  »; (الرعد:  ٦)

بگو آيا چشم نابيناى جاهل و ديده بيناى عالم يک‌سان است؟ آيا ظلمات و تاريکى جهالت‏بانور علم و معرفت مساوى است؟

💌در آيه ديگر آمده است:

«هل يستوى الذين يعلمون والذين لايعلمون انما يتذکر اولوا الالباب‏» (الزمر: ٩)

آيا آنان که به سلاح علم مجهز اند با آنان که با جهل و نادانى دست‏به گريبان اند، با هم برابر اند؟ فقط انديشمندان تفاوت اين دو گروه را درک می‌کنند و امتياز آنان را باز ميابند.

💌آيه ديگرى درباره پيامبر اکرم‏صلى الله عليه وآله مى‏فرمايد: «يتلوا عليهم آياته و يزکيهم و يعلمهم الکتاب والحکمة… » (الجمعة: ٢)

پيامبر آمده است که آيات قرآن را بر مردم بخواند و روح آن‌‏ها را تزکيه کند و به آن‏ها کتاب‏و حکمت‏بياموزد.

در آيه «تزکيه‏» و «تعليم‏» با هم ذکر شده و به صيغه مذکر آمده است. آيا مى‏شود يزکيهم ويعلمهم را منحصر به مردان دانست؟!

💌فقها می‌گويند بعضى عمومات و کليات از «تخصيص‏» ابا دارد و لحن و بيان به گونه‌‏اى است که‌‏قابل تخصيص نيست و مطلب آن‏‌چنان است که براى عقل قابل تبعيض نمی‌‏باشد. مثلا درباره علم‏و تقوى آمده است:

آيا کسانى ‏که دانا و عالم هستند با کسانی‌که نادان و جاهل اند، مساوى هستند درباره «تقوا» هم گفته شده:

«ام نجعل الذين آمنوا و عملوا الصالحات کالمفسدين فى‏الارض ام نجعل المتقين کالفجار ». (ص: ٢٨)

آيا آنهايی‌‏که ايمان دارند و عمل صالح انجام داده ‏اند، آن‏‌ها را مانند فساد انگيزها قرار می‌دهيم و آيا پرهيزگاران و فاسقان را مانند هم قرار می‌‏دهيم؟

💌و باز فرموده:

«ان اکرمکم عندالله اتقاکم ». (الحجرات: ٣)

در همه اين موارد صيغه‌‏ها مذکر است. آيا می‌‏توان ادعا کرد، آنچه درباره «تقوا» گفته شده‏اختصاص به مردها دارد و شامل زنان نيست؟ در اين صورت زن‏ها بايد از کليه احکام و فرايض ‏معاف باشند.

💌این‌جاست که زنان همان‌گونه که انسان هستند، مخاطب محوری الله متعال هستند، تمامی خطابات قرآنی شامل حقوق، تکالیف و آزادی‌های آن‌هاست، مگر آن‌که در برخی از حقوق، تکالیف و آزادی‌ها، فرق داشته باشند.

❇دوم. بررسی فتوای مفتی گروه طالبان در پرتو احادیث پیامبر

🏝احادیث عمومی در باره آموزش زنان بسیار است. فقط به یک حدیث که دلالت به آموزش دختران در خانه دارد، و هم‌چنان اختصاص روز خاص برای آموزش زنان کفایت می‌شود.

🏝 در حدیث آمده است که رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمود: «من کان له ثلاث بنات أو ثلاث أخوات، أو بنتان أو أختان، فأدبهن وأحسن إلیهن وزوجهن فله الجنة»،

و فی رواية: «وأیما رجل کانت عنده ولیدة (أي أمة) فعلمها فأحسن تعلیمها، وأدبها فأحسن تأدیبها، ثم اعتقها وتزوجها فله أجران».

ترجمه:  «کسی که سه دختر یا سه خواهر یا دو دختر یا دو خواهر دارد، آنان را تربیت کرده با ایشان خوش‌رفتار باشد و آنان را به شوهری خوب دهد، بهشت جایگاه اوست». (روایت ترمذی و ابوداود)

🏝در صحیح «بخاری و مسلم» نیز ثبت شده است که پیامبر خداصلی الله و سلم روزهایی را به تعلیم و آموزش زنان اختصاص داده بودند زیرا گروهی از زنان به خدمت ایشان رسیده، گفتند: «ای پیامبر خدا، مردان تمام وقت شما را گرفته و ما بهره‌ای نداریم، شما، خود روزی را مشخص کنید که خدمت شما باشیم و آنچه را که پروردگار متعال به شما یاد داده است به ما آموزش دهید». فرمودند: «فلان روز و فلان روز، جمع شوید»! پس از اجتماع زنان رسول اکرم ص تشریف می‌آوردند و کلام وحی را به زنان آموزش می‌دادند.

🏝حالا در پرتو این دو حدیث شریف، معلوم می‌شود که فتوای مفتی گروه طالبان نه تنها این که بی اساس است، بلکه در مخالفت واضح و روشن با احادیث پیامبر قرار دارد.

❇سوم. بررسی فتوای گروه طالبان در پرتو اصول فقه مذهب امام ابوحنیفه

🌟ملاهای بدوی و قبیله‌ای از جمله مفتی گروه طالبان، یک بهانه بنام “فتنه” دارند، هر زمان که بخواهند یک امر حلال را حرام بسازند، بالخصوص در باره زنان می‌گویند این، مساله باعث فتنه می‌شود. پرسش اول این است که آيا وجود فتنه حلال را حرام می‌کند؟ به عنوان مثال : داشتن چاقو ممکن است باعث قتل شخص توسط دیگری شود، این قاتل فتنه است. آيا به این بهانه می‌توان فروش چاقو را در یک جامعه حرام گفت و ممنوع کرد تا بدین وسیله جلو فتنه گرفته شود. حرام ساختن حق الله متعال است و هیچ کسی حق تحریم را ندارد، به هیچ بهانه‌ای.

🌟این بهانه جویی بر می‌گردد به یک قاعده فقهی بنام سد زرایع.

🌟واژه «سدّ»، در لغت به معنای بستن و جلوگیری کردن. و واژه فتح در لغت به معنای رفع مانع نمودن است.

«ذرائع»، جمع «ذریعه» است و ذریعه در لغت به معنای وسیله‌ای است که انسان می‌تواند با کمک آن به چیزی برسد،و در اصطلاح دارای تعاریف مختلفی است که نزدیک‌ترین و جامع‌ترین تعریف به حقیقت عبارت است از: وسیله‌ای که ما را به سوی احکام پنج‌گانه تکلیفی رهنمون گردد.

پس معنای «سدّ ذرایع» به حسب اصطلاح یعنی ترک کردن و جلوگیری کردن از هر وسیله‌ای که موجب رسیدن به حرام می‌شود.

و معنای فتح ذرایع به حسب اصطلاح یعنی گشودن و رفع مانع نمودن و اجازه دادن به انجام هر وسیله‌ای که سبب رسیدن به واجب می‌شود.

🌟توجیه مفتی گروه طالبان و دیگر بدوی‌ها این است که رفتن زنان به مسجد، مکتب، دانشگاه و ادارات باعث فتنه اختلاط و ترویج زنا می‌شود.

🌟در آغاز باید گفت که چی کسی ثابت کرده است که تمام زنان تحصیلکرده زناکار باشند یا اکثریت آن‌ها یا اقلیت آن‌ها. ثبوت این ادعا ناممکن است و بر خلاف عفت زنان مسلمان است.

🌟در ثانی باید گفت که سد ذرایع در مذهب احناف یک اصل فقهی نیست و احناف به آن باور ندارند. وظیفه یک حکومت اسلامی فتح ذرایع است، یعنی از بین بردن موانع.

🌟اگر گروه طالبان خود را حاکم اسلامی به معنای اصلی آن می‌دانند، باید شرایط را چنان برای تحصیل و کار زنان مساعد سازند که مانع فساد جنسی در جامعه اسلامی شود.

❇چهارم. بررسی فتوای مفتی گروه طالبان در منع ورود زنان به مسجد 

طبق دیدگاه پیامبر (ص)  حضور بانوان در مسجد جایز و حتی  بهتر است.

🌟رسول خدا(ص): «هر گاه زنان [براى رفتن به مسجد] از شما اجازه طلبیدند، آنان را از بهره‌اى که از مساجد دارند، محروم نسازید».[مسند احمد ابن حنبل، ج۹، ص ۴۵۷، صحیح مسلم، ج۱، ص ۳۲۸] «زنان خود را از [رفتن به] مسجدها بازندارید، هر چند خانه‌هاى آنان، برایشان نیکوتر است».[سنن ابی داود، ج۱، ص ۱۵۶]

«هنگام شب به زنان برای رفتن به مساجد اذن دهید».[شعب الایمان بیهقی، ج۳، ص ۱۱۳، مسند احمد حنبل، ج۹، ص ۱۱۶]

🌟حضرت عایشه رضي الله عنها می‌گوید: «زنان مؤمن، نماز صبح را با پیامبر(ص) بجای می‌آوردند، در حالی‌که لباسی که تمام بدن آنها را می‌پوشاند به تن داشتند و این زنان در تاریکی بازشناخته نمی‌شدند».[مسند احمد این حنبل، جزء ٤، ص ٢٨٠]

🌟ابن عباس درباره پیامبر(ص) و عملکرد ایشان می‌گوید: «رسول خدا(ص) دختران و زنان خود را برای اقامه جماعت در نمازهای عیدین به خارج خانه می‌بردند».[همان، ج٣، ٤٨٧]

🌟در منابع روایی، احادیث زیادی وجود دارد که همگی بیانگر این است که مساجد متعلق به تمام مردم اعم از زن و مرد است، و میان مرد و زن هیچ گونه تفاوتی وجود ندارد؛ زیرا واژه‌هایی مانند، انسان‌های با تقوا، مؤمن، متقین، اهل مسجد، و …، اختصاص به گروه خاصی ندارد و برای عموم مسلمانان است.

🌟بنابر اين، با وجود اين همه أحاديث هرگونه فرضیه‌ای که بگوید اگر حضرت پیامبر( ص) زنده می‌بود، به خاطر فتنه زنان را از مسجد منع می‌کرد، باطل است، زیرا فتنه در زمانی بیشتر بود که همه جامعه مسلمان نشده بودند و هنوز منافقان در جامعه حضور داشتند، اما در دوران خلفای راشدین به نسبت قوت مسلمانان، دیگر منافقان و فساد انگيزها دیگر توانایی فسادگری در باره زنان را نداشتند و چنین چیزی در تاریخ نیز نقل نشده است.

❇پنجم. بررسی حکم داشتن موبایل برای زنان

🌟زن و مرد در احکام اسلامی با هم برابر هستند، هر چیزی که برای زن حلال است، برای مرد نیز حلال است، و هر چیزی که برای مرد حرام است، برای زن نیز حرام است. حتی حجاب و چشم پوشی از نامحرم در اسلام برای زن و مرد، با احکام مخصوص آن واجب است.

🌟اصل مفتی گروه طالبان برای تحریم موبایل برای زنان فتنه ارتباط با نامحرم است که منجر به زنا می‌شود. این اصل برای مردان نیز قابل تعمیم است. مردان نیز می توانند با زنان ارتباط بر قرار کنند و به فساد زنا مبتلا شوند.

🌟آیا زنا برای مردان حلال و برای زنان حرام است. در کجای شریعت این گونه حلال تبعیضی آمده است. مردان با مردان نیز می توانند با تلفن ارتباط برقرار کنند و با عث جرم لواط شوند.

🌟معلوم است که سیاست جنسیتی تبعیض آمیز بدوی گروه طالبان در باره زنان که برآمده از عرف قبیله ای پشتونی است باعث می‌شود که شریعت را به نفع مردان و بر ضد زنان توجیه کنند. زن را ناموس قبیله بدانند و مرد را آزاد.

🌟پس معلوم است که این فتوای مفتی گروه طالبان هیچ ارزش دینی ندارد، بلکه بدنام سازی دین و تحمیل عرف بدوی پشتونی بر دین مدنی اسلام است.

🌟حفاظت دین یکی از مقاصد اصلی پنجگانه شریعت است‌. هرکسی که چهره دین اسلام را تشویه و بدنام کند، مبارزه در برابر او به خاطر حفاظت از دین واجب است.