با آنکه در ۲۰ سال اخیر وزارت صحت عامه افغانستان در همکاری با سازمان صحی جهان و ده‌ها نهاد همکار دیگر در جهت محو پولیو در افغانستان کار کرده اند، هم چنان عدم دسترسی به مراکز صحی، باورهای غلط و پائین بودن سطح آگاهی شماری از خانواده‌ها در افغانستان در باره واکسین به ویژه واکسین پولیو یا فلج اطفال؛ سبب فلج شدن کودکان زیادی شده که از واکسن پولیو باز مانده اند و هنوز افغانستان در جمع کشور هایی است که سالانه آمار پولیو در آن به ثبت می رسد.
عبدالبصیر، باشنده ولایت تخار در شمال‌شرق افغانستان که ۶۰ سال از عمرش گذشته است می‌گوید که باورهای غلط درباره واکسین فلج اطفال، زندگی کودکان زیادی را در قریه جات دور دست این ولایت با چالش روبرو ساخته است.
به روایت این مرد، در گذشته‌های نه چندان دور داستان‌های دور از حقیقت در میان مردم وجود داشت گویا که تطبیق واکسین حرام است و بر اساس این باور غلط برخی خانواده‌ها از بردن کودکان شان به مراکز صحی و تطبیق واکسین خود داری میکردند.
به گفته او نا آگاهی خانواده‌ها و موجودیت باورهای نادرست در باره قطره زندگی بخش پولیو، سبب فلج شدن ده‌ها کودک گردیده است که حالا با سرنوشت تلخی در زندگی روبرو استند.
معلم جمعه خان ۵۵ ساله بزرگ قومی در منطقه سرک شرکت شهر تالقان مرکز تخار، نیز چشم دیدهای از موجودیت تبلیغات منفی درباره واکسین پولیو دارد. او می‌گوید که در دوره‌های جوانی او، شماری به این باور بودند که تطبیق واکسین پولیو ضررهای چون تلف شدن اطفال، فلج دایم و لال شدن را به بار میاورد.
“حالا مردم از واکسین استقبال میکنند و بالاخره طفل‌های شان را واکسین میکنند، واکسین بسیار فاید کرده است. قبلن در گذشته شایعاتی میان مردم و جود داشت که اگر اطفال واکسین شوند میمیرند و یا فلج و گنگ ببار میاید. حالا تمامی مردم آگاه اند.”
این باشندگان تخار حالا از روی کار آمدن تغییرات مثبت در باره واکسین پولیو سخن میزنند. به گفته او راه اندازی برنامه های آگاهی دهی برای خانواده‌ها از طریق وزارت صحت عامه و افزایش سطح آگاهی مردم و باسواد شدن جوانان در روستاهای دور دست این باور غلط را تا حد زیادی کاهش داده است، اما او همچنان نگران آینده بعضی از کودکان روستایی است که هنوز خانواده‌های شان در گرو باور های نادرست و برداشت غلط از واکسین پولیو هستند.
معلم جمعه می‌افزاید که در گذشته شماری از افراد کم سواد در قریه جات علیه واکسین پولیو و سایر واکسین‌ها تبلیغات منفی راه می انداختند که از نظر دینی تطبیق آن مشکل دارد.
اما روحانیون و علما در شمال کشور تطبیق واکسین برای اطفال را در تضاد با آموزه های دینی نمی‌دانند و می‌گویند که باورهای موجود در باره واکسین در نزد برخی خانواده ها هیچ ربطی با دین ندارد. به گفته علمای دینی، حفظ جان و صحت مندی از دستورات دینی است.
مولوی سید عماد الدین راقم، خطیب مسجد جامع در شهر تالقان در استناد به حدیث پیامر اسلام تطبیق واکسین برای اطفال را حلال میداند. او همچنان تاکید می‌کند که پولیو یا فلج اطفال مرض خطرناک و مهلکی است که زندگی انسان ها را به تباهی می‌کشاند و نباید خانواده ها نسبت به این بیماری بی توجهی کنند.
((مرض پولیو یکی از امراض بسیار خطرناک و کشنده بوده که در گذشته‌ها از اطفال ما صدها و هزارها قربانی گرفته است. با کمال خوشحالی و خوشبختی که در این دوره معاصر ما و در این اواخر واکسین این ]مرض[ پیدا شده است و بخاطر جلوگیری از این مرض کشنده مراکز صحی در خدمت مردم استند و عرضه خدمات میکنند.))
مولوی محمد نادر، عالم دینی در بغلان نیز تداوی کردن امراض را که سبب سالم ماندن انسان‌ها شود از اساسات دین و دستورات حضرت محمد پیامبر اسلام میداند و می‌افزاید که واکسین کردن، سوزن زدن، شربت خوردن ممنوعیتی در دین اسلام ندارد.
این عالم دینی از شهروندان کشور می‌خواهد که بخاطر آینده کودکان شان از رفتن به مراکز صحی خود داری نکنند و همچنان در تطبیق واکسین برای کودکان شان تلاش کنند تا مسولیت شان را ادا کرده باشند.
این روحانی برجسته در ولایت بغلان می‌گوید: ((علمای دینی و امامان مساجد در تمامی افغانستان باید در آگاهی دهی مردم از فواید واکسین پولیو تلاش کنند تا اطفال صحت مند به جامعه و دین اسلام تقدیم شود.))
تبلیغ سو و باور نادرست در مورد واکسین پولیو باعث فلج شدن شماری زیادی در نقاط مختلف افغانستان شده است که اکنون بار دوش خانواده‌های شان هستند و عمر خود را در حسرت واکسین شدن می‌گذرانند، اما این فرصت دیگر از دست شان رفته و برگشت آن ممکن نیست.
انیسه، یکی از همین قربانیانی باورهای ناپسند در اجتماع افغانستان است. او ۲۷ سال پیش در یک روستای دور افتاده به دنیا آمد و باورهای غلط در مورد واکسین و سطح پائین آگاهی خانواده‌اش سبب شد که او از گرفتن واکسین باز بماند. حالا او حسرت دو قطره واکسین پولیو را می‌خورد، چون پاهای فلج شده او سبب شده است که در ادامه‌ی زندگی هرگز نتواند به پای خود بیایستد. او باشنده ولسوالی نهرین ولایت بغلان است. در روستای دره‌گی این ولسوالی زمانی به دنیا آمد که باورهای غلط، سطح پائین آگاهی، نبود امکانات و نرخ بلند بیسوادی در اوج خود قرار داشت.
انیسه گفت: (( خانواده ام در زمانی که کودک بودم زحمت رفتن به یک مرکز صحی را نکشیده اند و حالا یک عمر تاوان غفلت آن زمان آنان را بدوش میکشم. ))
این زن جوان تمامی عمر خود را محتاج همکاری یکی از اعضای خانواده‌اش است که به او مهربانی کند. زندگی از دید او متفاوت است، آرزوی راه رفتن و قدم زدن در محله شان را دارد؛ آروزی که تحقق آن دیگر ممکن نیست.
محمدنسیم، پدر انیسه که حدود ۸۰ سال سن دارد خود را مقصر میداند؛ اما می‌گوید: ((نبود امکانات در آن سالها یکی از دلیل های بزرگی است که سبب شد دخترش از دریافت واکسین باز بماند.))
محمدنسیم و دخترش انیسه، تنها زندگی میکنند. انیسه اولین فرزند خانواده مادرش را هنگامی که دو سال داشت از دست داد و محمد نسیم نیز به علت فقر نتوانست برای بار دوم ازدواج نماید.
حالا این پدر و دختر که تنها زندگی می‌نمایند هردو نیازمند همکاری دیگران استند، چون کهولت سن محمد نسیم را و پولیو انیسه، را زمین‌گیر کرده است.
نیازمحمد اکاخیل، آمر مراقبت های صحی ریاست صحت عامه طالبان در ولایت بغلان می‌گوید که مرض پولیو یا فلج اطفال یک مرض ساری و در عین حال خطرناک می‌باشد که در صورت بی توجهی خانواده‌ها و واکسین نشدن کودکان امکان شیوع دوباره آن وجود دارد.
به اساس آمار سازمان جهانی صحت در سال ۲۰۲۰، ۵۶ مورد واقعه پولیو در افغانستان ثبت شد و در سال ۲۰۲۱، ۴ مورد و در سال ۲۰۲۲، ۲مورد به ثبت رسیده است.
با این حال سازمان جهانی صحت در برج عقرب ۱۴۰۱ اعلام کرد که افغانستان به محو بیماری فلج کودکان نزدیکتر شده است.
