طالبان و استفاده از نام های جعلی زنانه
نویسنده: خالد محمدی
به اساس گزارش روز نامه اطلاعات روز : روز دوشنبه (۲۶ قوس)، ملا یعقوب مجاهد، وزیر دفاع طالبان همراه با رییس کمیسیون مرکزی امور امنیتی و تصفیه طالبان، با گروهی از نویسندگان و مسئولان مطبوعاتی این گروه ملاقات کردند. در این نشست، ملا یعقوب مجاهد بر «تنویر فکری مسلمانان» و تقویت حمایت از «نظام اسلامی» تأکید و نویسندگان را به فعالیت‌های بیشتر در این زمینه تشویق کرد. در اطلاعیه‌ای که توسط کمیسیون مرکزی امور امنیتی و تصفیه طالبان منتشر شده، آمده است: «این نشست به هدف همکاری، تبادل مشوره‌های مهم، نظرات و معلومات میان نویسندگان برجسته و رهبری برگزار شد.» در این اطلاعیه ذکر شده است که شرکت‌کنندگان نشست، مشوره‌ها و دیدگاه‌های خود را با ملا یعقوب در میان گذاشتند و او نیز وعده داد که برای حل مشکلات آنان تلاش کند.
شبکه گسترده‌ی تبلیغاتی طالبان
افرادی که در این دیدار حضور داشتند، فقط بخشی از نیروی تبلیغاتی حکومت طالبان هستند. این گروه از یک شبکه گسترده‌ی تبلیغاتی مستعار بهره‌مند است که شامل نیروهای رسمی و غیررسمی است. در کنار کارکنان رسمی که از حکومت طالبان حقوق می‌گیرند، برخی فرماندهان و مقام‌های ارشد طالبان نیز افرادی را از بودجه شخصی خود استخدام کرده‌اند. این نیروها با استفاده از پتانسیل شبکه‌های اجتماعی اهداف تبلیغاتی طالبان را پیش می‌برند و به تقویت تصویر این گروه در افکار عمومی می‌پردازند. در زمان جمهوریت، فعالان فضای مجازی حکومتی -که وظیفه‌ی تبلیغات برای حکومت را داشتند- با عنوان «فیس‌بوک‌چلونکی» شناخته می‌شدند.
در ماه‌های اخیر، طالبان تلاش‌های خود را برای تأثیرگذاری بر افکار عمومی شهروندان کشور افزایش داده‌اند. خبرگزاری باختر دوشنبه گزارش داد که ملا خیرالله خیرخواه، وزیر اطلاعات و فرهنگ طالبان در سمیناری که برای روسای مرکزی و ولایتی این وزارت‌خانه برگزار شد، اظهار داشت: «تربیت فکری مردم نیازمند تلاش‌های زیادی است و باید در این زمینه کارهای بیشتری انجام شود. همچنین لازم است از تبلیغات منفی پرهیز کنیم.»
مولوی قدرت‌الله جمال، معاون این وزارت‌خانه نیز از شرکت‌کنندگان خواست که تجربیات و پیشنهادهای خود را با یک‌دیگر به اشتراک بگذارند. در زمان جنگ طالبان با حکومت پیشین افغانستان، وظیفه‌ی اطلاع‌رسانی این گروه بیشتر بر عهده ذبیح‌الله مجاهد و قاری یوسف احمدی بود. این دو نفر برای انعکاس فعالیت‌ها و عملکرد طالبان تلاش زیادی می‌کردند. اما پس از تسلط طالبان بر قدرت، این گروه نیاز به گسترش ساختار تبلیغاتی خود را به وضوح احساس کرد. طالبان نه تنها نیروهای جدیدی برای این بخش استخدام کرده‌اند، بل‌که زیرساخت‌های اطلاع‌رسانی به‌جامانده از حکومت پیشین را نیز به کار گرفته‌اند. این امکانات که با حمایت امریکا و ناتو به هدف پیشبرد جنگ تبلیغاتی علیه طالبان ایجاد شده بود، اکنون در اختیار این گروه قرار گرفته است. طالبان با استفاده از این زیرساخت‌ها و نیروی انسانی جدید، تلاش می‌کنند تا نفوذ تبلیغاتی خود را تقویت کنند.
نام‌های جعلی زنان و تبلیغات طالبان
یکی از روش‌های طالبان در فضای مجازی، استفاده از حساب‌های کاربری با نام‌های مستعار، از جمله نام زنان، برای تبلیغ این گروه است. این حساب‌ها در شبکه‌های اجتماعی، از جمله ایکس فعالیت گسترده‌ای دارند. برای مثال، حساب کاربری «خالده پنجشیری» با بیش از چهار هزار دنبال‌کننده، به‌طور منظم فعالیت‌های طالبان، به‌ویژه وزارت دفاع این گروه را تبلیغ می‌کند. این حساب تنها در روز دوشنبه ۲۶ قوس بیش از ۱۰۰ پست منتشر کرده است که بیشتر آن‌ها به ستایش طالبان و اهداف‌شان اختصاص دارد. یکی از پست‌های این حساب نوشته است: «اردوی ملی اسلامی، کابوس امپراتوری‌های متجاوز است.»
حساب دیگری با نام «مدینه پنجشیری» که بیش از هفت هزار دنبال‌کننده دارد، فعالیت‌های مشابهی انجام می‌دهد. این حساب نیز در روز دوشنبه ۲۶ قوس بیش از ۳۰۰ پست در مورد طالبان منتشر کرده است. محتوای این حساب شامل بازنشر خبرهای خبرگزاری باختر، رادیو و تلویزیون ملی افغانستان تحت کنترل طالبان و همچنین مطالب تبلیغاتی مربوط به این گروه است. بررسی دقیق‌تر این حساب نشان می‌دهد که اطلاعات منتشرشده در آن کاملا با حساب «خالده پنجشیری» یکسان است.
طالبان با استفاده از این حساب‌ها، که به‌نام زنان فعالیت می‌کنند، تلاش دارند وجهه‌ی مثبت از خود ارائه دهند و دیدگاه‌های تبلیغاتی خود را در میان کاربران شبکه‌های اجتماعی گسترش دهند.
این در حالی است که در حکومت طالبان، دختران بالاتر از دوره‌ی ابتدایی اجازه‌ی ادامه‌ی تحصیل ندارند و بسیاری از زنان و دختران افغانستان براساس فرمان‌های این گروه از کار محروم شده و خانه‌نشین شده‌اند.
حضور شبکه حقانی در فضای مجازی
شبکه حقانی که به رهبری سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله‌ی طالبان اداره می‌شود، نیز حضور پررنگی در شبکه‌های اجتماعی دارد. این شبکه با استفاده از پلتفرم‌هایی مانند ایکس و تیک‌تاک، دیدگاه‌های خود را ترویج می‌دهد و تلاش می‌کند توجه کاربران افغانستانی را به خود جلب کند.
شبکه حقانی که مسئولیت خونین‌ترین و مرگ‌بارترین حملات علیه نظامیان و غیرنظامیان را در دوران حکومت پیشین افغانستان بر عهده داشته است، در سه سال گذشته بخشی از آرشیو عملیات‌های خود را منتشر کرده است. این آرشیو شامل عکس‌ها، ویدیوها و فایل‌های صوتی‌ای است که به‌طور هدفمند برای نمایش قدرت و جلب حمایت در فضای مجازی تولید شده‌اند.
پیشتر شبکه حقانی جزئیات حمله‌ی مهاجمان انتحاری به هتل اینترکانتیننتال کابل در سال ۱۳۹۶ را آشکار کرده است. در این نوار صوتی، بدرالدین حقانی، برادر سراج‌الدین حقانی که چند سال پیش در حمله‌ی هواپیمای بدون سرنشین امریکایی در وزیرستان شمالی کشته شد، به‌طور مستقیم به مهاجمان انتحاری در جریان حمله هدایت می‌دهد. در این حمله که بیش از ۲۰ نفر، از جمله چندین شهروند خارجی کشته شدند، شبکه حقانی عکس ۱۵ نفر را به‌عنوان مهاجمان حمله به این هتل منتشر کرده است.
علاوه بر این، در ماه‌های اخیر شبکه حقانی ویدیوها و عکس‌هایی از مهاجمان انتحاری خود منتشر کرده است که در حملات انفجاری و انتحاری کشته شده‌اند. طالبان در این محتواها، مهاجمان خود را با القاب «استشهادی» و «مجاهد» معرفی کرده و این حملات را «جهاد علیه کفار» خوانده‌اند.
ذبیح‌الله مجاهد و قاری یوسف احمدی، سخن‌گویان گروه طالبان در زمان جنگ با حکومت پیشین/شبکه‌های اجتماعی
طالبان در جریان جنگ خود با حکومت پیشین افغانستان و متحدان غربی آن، در بخش جنگ تبلیغاتی و اطلاع‌رسانی عملکرد مؤثر و چشم‌گیر داشتند. این گروه با استراتژی‌های اغراق‌آمیز و سرعت در اطلاع‌رسانی، توانستند در جنگ اطلاعاتی تأثیرگذار باشند. این در حالی بود که حکومت پیشین افغانستان، با وجود برخورداری از نیروی گسترده در بخش مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی، نتوانست در برابر استراتژی تبلیغاتی طالبان موفق عمل کند و در این میدان شکست خورد.
با وجود این موفقیت، طالبان اکنون مجبور شده‌اند که برای حفظ و گسترش تأثیرگذاری خود بر افکار عمومی، نیروی تبلیغاتی و اطلاع‌رسانی خود را تقویت کنند.
طی سه سال و چهار ماهی که از تسلط مجدد طالبان در افغانستان می‌گذرد، میزان نارضایتی مردم از عملکرد این گروه به‌طور چشم‌گیری افزایش یافته است. سیاست‌های سرکوبگرانه، محدودیت‌های اجتماعی و اختناق گسترده باعث شده است که شهروندان، به‌دلیل ممنوعیت اعتراضات و راهپیمایی‌ها، انتقادهای خود را بیشتر از طریق شبکه‌های اجتماعی مطرح کنند.
با وجود دسترسی طالبان به امکانات گسترده‌ای مانند رادیو و تلویزیون ملی، خبرگزاری باختر، و ده‌ها بنگاه تبلیغاتی و اطلاع‌رسانی دیگر، این گروه نتوانسته است نارضایتی عمومی را کاهش دهد. از همین رو، توجه طالبان به گسترش فعالیت نیروهای خود در بخش تبلیغات و رسانه‌ای افزایش یافته است.
ناظران معتقد هستند که طالبان نه تنها سعی دارند چهره‌ی مشروع از خشونت‌های گذشته‌ی خود ارائه دهند، بل‌که تلاش دارند تا با قدرت رسانه‌ای، افکار عمومی را به نفع خود تغییر دهند و این اقدامات بخشی از تلاش‌های طالبان برای تثبیت قدرت خود و به حداقل رساندن انتقادات عمومی در افغانستان است.
