طرح مسئله
طوری که به مشاهده می‌رسد افغانستان در منجلاب دهشت افگنی حالا حالاها درگیر است. ظهور مجاهدین افغانستان و سناریوی جهاد در برابر شوروی با حمایت غرب و آمریکا منجر به شکست و ریخت اتحاد جماهیر شوروی گردید. که پس از سقوط شوروی همان مجاهدین مورد حمایت آمریکا لباس مدرسه و طلاب مدرسه به تن کرده و در قالب مبارزین راه خدا به عنوان تحریک اسلامی طالبان گسترش یافتند و با حمایت آمریکا پروژه دوم آن شروع شد. و دولت مجاهدین به رهبری غیر پشتون را به چالش مواجه ساختند، اما پروژه نا تمام طالبان پس از فروپاشی موقت مدت بیست سال دیگر بمنظور گسترده‌تر تجهیز و مورد حمایت قرار گرفت. که با از میان برداشتن مخالفان جدی طالبان جمهوریت غنی فاز نخست توطئه فرو پاشانده شد و دنباله پروژه افغانیزه سازی دوباره با ابزار طالبانیسم سر قدرت آمد.
سناریوی پسا طالبان بدون شک داعش خراسان خواهد بود که آمریکا در صدد فربه ساختن این گروه ثانوی خواهد بود اما وقت آن نیز بر می‌گردد به زمانی که طالبان وظیفه خانگی شان را درست انجام داده باشند. با ظهور و تقویت داعش پروژه وارد فاز سوم می‌شود. اما قبل از آن با غوغای فعالیت داعش در افغانستان نخست به تطهیر گذشته طالبان پرداخته شده و سپس امارت طالبان فدای داعش خراسان خواهد شد. همانطور که رهبران پشتونیسم جمهوریت امروز در لباس طالبان ظاهر شدند نسخه بعدی رهبران ناراض طالبان در قامت داعش خراسان ظاهر خواهند شد اما قبل از همه باید کلک همه را طالبان کنده باشند.
ظهور داعش خراسان تداوم پروژه هراس افگنی
در سال 2013 پس از اعلام موجودیت داعش در خاور میانه در افغانستان نیز شاخه خراسان اعلان موجودیت کرد که در ساحات شرق قرار داشتند. با اعلام «خلافت» از سوی گروه «دولت اسلامی» یا داعش در سوریه و عراق، شماری از افراد در مناطق قبایلی بین افغانستان و پاکستان نیز از اعلام خلافت توسط گروه داعش استقبال کردند و برخی از آن‌ها با ابوبکر‌البغدادی به عنوان خلیفۀ مسلمین «بیعت» کردند. مهم‌ترین این افراد، عبدالرحیم مسلم‌دوست و شاهدالله شاهد سخنگوی پیشین طالبان پاکستانی بودند.
شدیدترین حملات انتحاری که طالبان انجام می‌داند زمانی که مورد شدیدترین واکنش‌های جهانی مواجه می‌شدند داعش به داد شان می‌آمد و حملات را به عهده می‌گرفت. از طرفی هم داعش خراسان به دلیل خط فکری افراط گرایانه اسلامی فراقومی که ظاهراً ابراز می‌داشتند. در میان جوانان به ویژه غیر پشتون طرفداران زیادی پیدا کردند. در ابتدا از نظر فکری تفاوت زیادی بین طالبان و داعش وجود نداشت و این دو گروه به ظاهر مجزا در برابر نظام جمهوریت از خشن‌ترین حملات هراس افگنانه استفاده می‌نمودند. اما طالبان میان پشتون‌ها محبوبیت زیادی داشت تا داعش و داعش نیز عمدتاً در ولایات شرقی و شمالی کشور که عمدتاً تاجیک نشین و ازبک نشین بودند جاذبه پیدا کرد.
طالبان با توجه به سابقه قوم‌گرایی و بدنام شان توفیق زیادی در گسترش شان در شمال نداشتند. اما درین خصوص آماده سازی افکار افراطی را در میان جوانان حزب تحریر به عهده داشت که دها هزار جوان دانش آموز و دانشجو را آماده ساختند. طوری که دیده می‌شود پس از تسلط طالبان بر افغانستان نخستین گروه که از طالبان بیعت کردند اعضا حزب تحریر بودند.
داعش که سرزمین اصلی آن خاور میانه است، بر بنیاد ایدئولوژی خلافت اسلامی مبارزه می‌نمایند، ابتدا به ساکن نبوده بلکه از بطن شبکه جهانی القاعده بدنیا آمدند، ریششه‌ی داعش به جماعت توحید و جهاد می‌رسد که در سال ۱۹۹۹ به رهبری ابومصعب الزرقاوی تأسیس شد و در سال ۲۰۰۴ به شبکه القاعده پیوست و پس از آن به القاعده عراق معروف شد. این گروه که وارد جنگ با دولت عراق و نیروهای آمریکایی مستقر در عراق شده بود در سال ۲۰۰۶ با چندین گروه اسلام‌گرای دیگر ائتلاف کرد و «مجلس شورای مجاهدین» را تشکیل داد که یک قدرت مهم در استان انبار، وسیع‌ترین استان عراق، محسوب می‌شد. در ۱۳ اکتبر همان سال، مجلس شورای مجاهدین به همراه چند گروه شورشیِ دیگر «حکومت اسلامی عراق» را تشکیل داد. ابوایوب المصری و ابوعمر بغدادی دو رهبر اصلی حکومت اسلامی عراق بودند که در ۱۸ آوریل ۲۰۱۰ در عملیات ارتش آمریکا کشته شدند و ابوبکر بغدادی جایگزین آن‌ها شد.
پس از آنکه در سال ۲۰۱۳ میلادی میان ابوبکر البغدادی جانشین رهبر القاعده در عراق و جبهه النصره شاخۀ القاعده در سوریه، اختلافات جدی به میان آمد؛ بالآخره به اعلام «خلافت» از سوی ابوبکر البغدادی در ۲۹ جون سال ۲۰۱۴، و جدایی این گروه از القاعده انجامید. دولت اسلامی عراق و شام تاسیس گردید. در افغانستان شاخه خراسان داعش توسط فردی به نام ملا عبدالرئوف خادم که به عنوان رهبر شورشیان داعش در افغانستان لقب گرفت ایجاد شد که پس از مدتی فعالیت نیمه‌آشکار در مناطق جنوبی افغانستان کشته شد.
اولین رهبر داعش در افغانستان، حافظ سعید اورکزی بود که در ماه اسد (مرداد) سال ۱۳۹۵ در ولایت ننگرهار بر اثر حمله هواپیماهای بدون سرنشین خارجی کشته شد. پس از آن عبدالحسیب لوگری دومین رهبر داعش در افغانستان انتخاب شد که در ولسوالی اچین ننگرهار بر اثر حملات هوایی کشته شد که دولت افغانستان و وزارت دفاع آمریکا در تاریخ هفتم ثور کشته شدن وی را تأیید کردند.
آنچه که امروز در افغانستان تحت عنوان شبکه خراسان داعش سر زبان‌هاست کپی بدلی از داعش اصلی است. زیرا داعش خراسان ریشه مشترک با تحریک طالبان افغان و پاکستانی دارد، چون تمام اعضای داعش سابقه فعالیت در تحریک طالبان را دارا هستند. گرچه هردو شبکه داعش مرکزی و داعش خراسانی پروژه‌های سودآور آمریکا و انگلیس هستند که برای اهداف استراتیژیک بکار برده می‌شوند.
رابطه منافع آمریکا و گسترش داعش در افغانستان
اگر به ریشه‌های اصلی داعش توجه عمیق‌تری شود این شبکه توسط آمریکا ساخته و پرداخته شده است. برای نخستین بار این حرف را دونالد ترامپ زمانی که نامزد انتخابات ریاست جمهوری بود ابراز داشت که داعش ساخته و پرداخته بارک اوباما و هیلاری کلنتن است. همچنان در افشاگری‌های ادوارد اسنودن، پیمانکار سابق آژانس امنیت ملی آمریکا، علیه دستگاه‌های اطلاعاتی این کشور، در این‌باره آمده است: «سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا، انگلیس و رژیم صهیونیستی در شکل‌گیری داعش نقش داشتند و در عملیاتی با نام لانه‌ی زنبور، گروه داعش را تشکیل دادند.» وی طبق اسناد فاش‌شده معتقد است گروه داعش برای حمایت از رژیم صهیونیستی تشکیل شده است و هدف عملیات «لانه‌ی زنبور» تشکیل گروهی با شعارهای اسلامی است که تندروها را از سراسر جهان جذب کند و براساس اندیشه‌های تکفیری، سلاح خود را به‌سوی کشورهای مخالف موجودیت رژیم صهیونیستی نشانه بگیرد.
اگر به تاریخ روابط امریکا با گروه‌های اسلام‌گرا نگریسته شود این کشور همواره دو گروه را همزمان مورد حمایت قرار داده است طوری که همیشه گروه اصلی در کارزار بسر میبرد و در عقب آن گروه دیگری با رویکرد تندروانه‌تر با توجه به زمانمند بودن پروژه مورد هدف قرار داشته است. مثلاً زمانی که مجاهدین افغان در برابر شوروی می‌رزمیدند آمریکا در صدد ساختن طالبان بر آمد و اکنون نیز طلبان سرمست قدرت و در اوج سعادت پرواز دارند اما کم کم آمد آمد داعش بر سر زبان‌هاست، در حقیقت داعش هم برای فشار منطقه‌یی یک ضرورت است و هم برای از صحنه بدر ساختن طلبان که دیگر تاریخ مصرف شان گذشته باشد.
آمریکا با داعش دنبال چیستند؟
با توضیح این پرسش می‌توان جلوه‌های تاریک مسئله را دریافت، اصلاً باید همین پرسش را مطرح کرد که اساساً داعش در افغانستان کدام کشورها را تهدید می‌کند؟ دقیقاً واضح است که طالبان با ایران و روسیه سر و سرهای بیست ساله داشتند و برای آمریکا اعمال فشار و به خطر مواجه ساختن این دو کشور از مجرای طالبان هزینه‌های بیشتری همراه خواهد داشت چون کش و قوس‌های مناسبات امارت طالبان با این دو کشور اغلب خواست آمریکا را به کندی مواجه می‌سازد، بنا بر این کارت دوم آمریکا بروز و میدان دادن برادر تنی طالبان یعنی داعش خواهد بود.
- داعش و جمهوری اسلامی ایران: طوری که در ویدئویی نشر شده گروه داعش به زبان فارسی مشخص است که این گروه جمهوری اسلامی ایران را یک کشور غیر اسلامی و مجوس میشمارد و جهاد در برابر آن را یکی از وجیبه‌های شرعی خلافت اسلامی میپندارد. خلافت اسلامی داعش خود را میراث دار خلافت جهانی اسلامی میپندارد و تمام سرزمین‌های اسلامی را جزء خاک خودش می‌خواند ازینرو کشور ایران اولین سرزمینی است که داعش در آن ادعای سرزمینی خواهد داشت. در صورتی که طالبان کار خانگی خود شان را درست انجام داده نتوانند و تهدید جدی برای جمهوری اسلامی نتوانند ایجاد نمایند گسترش داعش خراسان در شرق ایران به عنوان پروژه بدیل طالبان روی دست آمریکا خواهد بود بنا بر این رویکرد طالبان و داعش در برابر ایران رویکرد مشترک است و هردو در صدد نا امن سازی همسایه غربی افغانستان خواهند بود.
- داعش و فدراتیف روسیه: کشورهای آسیای میانه یا سرزمین ماوراءالنهر قلمرو خلافت اسلامی پنداشته می‌شود و گروه داعش میراث دار خلافت اسلامی است ازین لحاظ برای نا امن سازی این کشورها نخستین فشار بر روسیه وارد خواهد شد بنا بر این با ادعای سرزمین‌های اسلامی آسیای میانه تهدید مستقیم متوجه کشور روسیه به عنوان حلقه قدرتمند کشورهای سابق اتحاد شوروی به حساب می‌آید تهدیدهای که متوجه روسیه توسط این گروه شده است اهداف دراز مدت آمریکا در کانتکس داعش می‌تواند از افغانستان پسا طالبان راحت‌تر اتفاق بیافتد.
آنچه برای مردم افغانستان تاثیر گذار است این که جمهوریت پشتونیسم، امارت طالبانیسم و خلافت داعشیسم هیچکدام خیری را نصیب مردم نخواهند کرد. هرسه مفهوم سیاسی اجتماعی جز بدبختی تمام اقوام به شمول پشتون، تاجیک، ازبک و هزاره چیزی در پی نخواهد داشت. چون هرسه مفهوم طی سه دهه اخیر مورد استفاده قرار گرفت و در حال تطبیق برنامه سوم این پروژه یعنی گسترش داعش هستیم که توسط امریکا سازمان یافته است.
