احمد مسعود و هشدار جهانی؛ طالبان تغییر نکردهاند و تهدید منطقهیاند
برسام آریایی

سخنرانی احمد مسعود، رهبر جبهه مقاومت ملی افغانستان، در نشست بینالمللی «دیدارهای آینده» در شهر سنرافائل فرانسه، بار دیگر جایگاه او را به عنوان یکی از معدود چهرههای اندیشمند، آگاه و متعهد به آرمانهای آزادی و عدالت در افغانستان برجسته ساخت. او در سخنانی روشن و صریح هشدار داد که گروه طالبان هیچ تغییری نکردهاند و افغانستان بار دیگر در حال تبدیلشدن به مرکز آموزش و پرورش تروریستهای جهانی است. این سخنرانی، نه فقط بازتاب یک واقعیت تلخ، بلکه پژواکی از دغدغه عمیق مردی است که میکوشد میان فاجعه و امید، میان جنگ و گفتوگو، پلی از خرد و آیندهنگری بسازد. احمد مسعود با تکیه بر تجربه مقاومت تاریخی پدرش شهید احمد شاه مسعود، قهرمان ملی افغانستان و آگاهی از تحولات ژئوپولیتیکی جهان، تلاش کرد صدای مردم افغانستان را در مجلس اندیشمندان اروپایی به گوش جهانیان برساند؛ صدایی که در سکوت و بیتفاوتی جامعه جهانی، رنگ هشدار به خود گرفته است.
احمد مسعود در این نشست، برخلاف بسیاری از رهبران سیاسی منطقه که هنوز در دام شعارهای احساسی و توجیهات تاریخی گرفتارند، از رویکردی واقعگرایانه و آیندهمحور سخن گفت. او تأکید کرد که هدف جبهه مقاومت ملی، صرفا مبارزه مسلحانه نیست، بلکه این مبارزه ابزاری است برای دستیابی به یک راهحل سیاسی عادلانه که در آن اراده مردم افغانستان محترم شمرده شود. این نکته ظریف، جوهره اندیشه سیاسی احمد مسعود را نشان میدهد؛ یعنی مقاومت نه برای قدرتطلبی، بلکه برای احیای حق حاکمیت مردم است. او یادآور شد که تجربه گفتوگو با گروه طالبان از سوی جریانهای مختلف تکرار شد و هر بار با در بسته تعصب و خشونت مواجه گردید. احمد مسعود با این سخنان، عملا نشان داد که جبهه مقاومت ملی در پی تداوم چرخه خشونت نیست، بلکه میخواهد افغانستان را از اسارت ایدئولوژی طالبانی نجات دهد و در مسیر عقلانیت سیاسی قرار دهد.
در بخش دیگری از سخنان خود، احمد مسعود به صراحت از جامعه جهانی خواست تا افغانستان را فراموش نکند. او گفت: «ما از جهان نمیخواهیم به جای ما بجنگند؛ فقط نادیدهمان نگیرید.» این جمله، چکیده سیاست واقعگرایانه و متکی بر عزت ملی است؛ سیاستی که از وابستگی میگریزد اما در عین حال تعامل سازنده را میطلبد. احمد مسعود با آگاهی از تغییر موازنه قدرت در نظام بینالملل، میداند که افغانستان دیگر در اولویت راهبردی غرب نیست. از همین رو تلاش دارد با احیای گفتمان عدالت و آزادی، دوباره توجه افکار عمومی جهان را به فاجعه انسانی زیر سلطه گروه طالبان جلب کند. هشدار او درباره خطر تبدیلشدن افغانستان به مرکز افراطگرایی جهانی، نه یک اغراق سیاسی، بلکه بازتاب واقعیتی است که شواهد آن هر روز آشکارتر میشود؛ از حضور شبکههای تروریستی منطقهی گرفته تا آموزش نیروهای افراطی در مدارس دینی تحت نظارت طالبان همه دال بر این ادعاست.
احمد مسعود در سخناناش بار دیگر پیوند میان گذشته و حال را یادآور شد و از پیشبینی پدرش، احمدشاه مسعود، در سال ۱۹۹۷ یاد کرد؛ زمانی که هشدار داده بود حمایت پاکستان از طالبان یک اشتباه راهبردی خواهد بود. امروز، آن هشدار تاریخی به واقعیت بدل شده است. درگیریهای مرزی میان طالبان و پاکستان، که هر دو زمانی در یک محور تعریف میشدند، نشان از همان فروپاشی راهبردی دارد که احمدشاه مسعود، قهرمان ملی افغانستان پیشبینی کرده بود. احمد مسعود با اشاره به این پیشبینی، در واقع تلاش کرد تا پیوستگی تاریخی مقاومت را نشان دهد؛ مقاومتی که نه از سر احساس، بلکه از شناخت عمیق از ساختارهای منطقهی و منافع قدرتها سرچشمه میگیرد. این نگاه تحلیلی، او را از بسیاری از رهبران سنتی افغانستان متمایز میکند و جایگاهاش را بهعنوان یک سیاستمدار مدرن و استراتژیست تثبیت میسازد.
احمد مسعود با نگاهی جهاننگر و در عین حال متعهد به اصول ملی، از جامعه بینالمللی خواست تا تحریمها علیه گروه طالبان ادامه یابد، این گروه به رسمیت شناخته نشود و پرونده نقض حقوق بشر آنان از طریق دادگاه کیفری بینالمللی پیگیری شود. این خواستهها نه از سر انتقام، بلکه بر پایه اصول عدالت و مسئولیت اخلاقی جامعه جهانی مطرح شد. او درک کرده است که اگر جهان در برابر رژیمی که زنان را از آموزش محروم میسازد، اقلیتها را سرکوب میکند و ترور را به نام دین ترویج میدهد، سکوت کند، در حقیقت به نابودی نظم اخلاقی بینالملل کمک کرده است. احمد مسعود میکوشد تا این وجدان جهانی را بیدار کند؛ وجدان خستهی که گویی پس از خروج نیروهای خارجی از افغانستان به خواب فراموشی فرو رفته است.
احمد مسعود در این نشست بینالمللی نه تنها از افغانستان سخن گفت، بلکه از مسئولیت جهان در برابر آینده نیز سخن گفت. پیام او روشن بود: «اگر افغانستان فراموش شود، ترور جهانی از نو زاده خواهد شد.» او نماد نسلی است که میخواهد کشورش را از خاکستر جهل و خشونت برون کشد و آن را به جامعهی متکی بر «آزادی، برابری و انتخاب مردم» بدل کند. از این منظر، سخنرانی احمد مسعود در سنرافائل نه صرفا یک موضعگیری سیاسی، بلکه اعلام حضور دوباره عقلانیت در برابر افراطگرایی بود؛ صدای مردی که در میان غوغای سلاح، از گفتوگو و عدالت سخن میگوید.




